A Converxencia. Capítulo 5

Pablo Pesado.

Incluso cando gravemente ferida, a manda precisaba de chefiado. Esa era unha cuestión que a nova humanidade levaba adiando un par de séculos: os liderados, espontáneos e exercidos sobre grupos esparexidos, desaparecían cando desaparecían os intereses puntuais que os congregaran —a edificación dunha casa, unhas exequias luxuosas, a intriga contra un terceiro. As familias ensarillaban as súas liñaxes a través de arrevesados matrimonios para evitaren o aumento de poder das veciñas; así, coutadas entre elas, permanecían nunha eterna mediocridade que era tamén pacífica. O destino da Converxencia podería ter sido, naturalmente, unha sobrevivencia rústica até acontecer aquilo que a aldea xa non tivese capacidade de xerir na súa escala (unha fame, un meteoro, un deus louco, outra converxencia); despois, o nada. Mais ese destino camponés, talvez nobre, mais certamente decepcionante, foi furtado polos da casa do Garigolo. Aconteceu así.

O día que finou aquel vello vadío que viñera de terras ulteriores, as súas posesións foron herdadas por quen lle deran leito nas súas últimas noites —quere dicir, polos da casa do Garigolo. Enterrado o corpo, a familia procedeu a abrir, con incomodidade funérea, o fatelo estragado en que o moribundo atesourara as súas únicas posesións no mundo. E eran estas:

a) Unha faca aguzada feita dalgún tipo de marfín en que outro utensilio, con certeza basto, inscribira a figura de catro homes en procesión.

b) Unha peza de tecnoloxía vivamente colorida, sólida na confección e de uso imperscrutábel para os herdeiros, tal e como xa o debera de ser para o posuidor anterior; a pesar de teren pasado centurias e unha apocalipse por el, o aroma evidente a luxo e carestía aínda promanaba do fetiche.

c) Unha fotografía vetusta en que unha crianza posa a carón dun dinosauro humanoide; para quen a ve nesta altura, o disfrace de peluxe non é accesíbel, mais tampouco a propia idea do dinosauro que quere remedar. A imaxe torna, así, simultaneamente misteriosa —pola imposibilidade de acceder ao contexto en que sería posíbel decifrala— e carente de todo misterio —pois, en ausencia dese contexto, a veste carnavalesca nin sequera é capaz de insinuar o seu estrañamento, e fica logo nun absoluto silencio semántico.

d) Un libro de capas grosas intitulado —mais isto non o pode saber quen o herda, pois pertence á primeira xeración completamente analfabeta— Análise histórica dos sistemas animais de propulsión aérea: da cobra voadora ao ornitóptero humano (Volume I. O pulo), entre cuxas liñas impresas se abre a paso unha outra caligrafía manual con evidentes dificultades para continuar o trazado e manter un tamaño idéntico en todas as letras. Nas marxes proliferan lembretes, deseños de animais e arquitecturas, memorias, xenitais, cruces, círculos, mapas. O volume está tan saturado de escrita en chumbo de lapis que pesa como unha lápida.

Como tantas outras familias da altura, a familia herdeira é consciente de que o mundo é abundante en obxectos valiosos sen función: fóseis. O impulso arqueolóxico é común aos moradores da terra, e por iso son educados na arte do seu silenciamento. Mais cando eses obxectos chegan de forma destinada á súa vida entran nunha tecelaxe de supersticións non sempre claras a quen as invoca que dificulta desfacerse do memento. Sexa cal for, resulte transparente ou non á economía humana do presente, debe ser conservado, porque agora é un obxecto familiar como as xoias e as xenealoxías. Por iso mesmo, o patrucio acepta desfacerse da fotografía —volátil de seu, ao cabo—, mais garda o resto de reliquias nunha bufarda destinada ás cousas valiosas, en compañía doutros ídolos de ferralla.

Alí permanecen cincuenta anos, até que o máis novo da familia toma en segredo o coitelo un día de feira en previsión das retesías veciñais que proseguiran o moceo; esa noite morre no río, non se sabe ben se descrocado ou afogado. O coitelo, dado por perdido, fica entre as costas da súa asasina, unha veciña con quen competía por amante; aquela chega até a casa esfaqueada e só cando se sabe amparada pola noite ripa do corpo o gume quenturento e o enterra para sempre entre as patacas, que durante xeracións medrarán gordas como melóns e repulsivas ao padal.

Así é como se quebra a tríade harmoniosa de obxectos; o segundo en marchar é o chintófano futurista, que simplesmente some espontaneamente nunha desas epidemias de desaparicións ou tormentas desontolóxicas, tan características das décadas glaciais que voltan cada cento sesenta anos e que levan consigo terróns de terra, nubes, paredes, pensamentos, extremidades, fillas.

O libro, por último, corre a mesma sorte que os seus obxectos irmáns, como se todos tres estivesen contaxiados coa maldición do éxodo que xa afectara ao seu primeiro posuidor. A morte do primoxénito afogado ou descrocado transtorna os seus proxenitores aínda algo mozos, que só tras moita meditación, e impulsionados pola presión natalista dos outros residentes, condicen en procriar máis unha vez. Tal e como xa era esperado por eles, segundo as súas propias palabras, a filla nace enfraquecida; está maculada —de novo, son palabras maternas— do infortunio, e nunca conseguirá chegar a muller enteira. Todavía, e contra o cáustico prognóstico, dá crecido, e tamén se dá reproducido; a debilidade multiplícase porén na xeración vindeira, e na terceira alcanza o seu cima: un neno que xa non se cría e co que finda definitivamente a saga familiar.

Cando falece o derradeiro Garigolo, e tal e como xa acontecera cando finara o estranxeiro, mais agora de acordo á propia vontade testamentaria do finado, os seus obxectos de valía son distribuídos entre as veciñas inminentes. O groso das partillas é irrelevante; apenas ten relevancia unha disposición última, engadida por pura ocorrencia. O Garigolo légalle á familia dos Alemarco, parentes próximos á casa, apenas ese libro inútil, no que pretende ser un requintado exercicio de mala uva e tamén unha despedida: agora que a nosa casa xa non será, e que por tanto non nos atan retesías micropolíticas e estratexias familiares que se levan xogando durante séculos a través das nosas vidas —os seus peóns sacrificiais— podo facer público o valor que sempre lle concedemos á vosa —a vosa casa, quero dicir— e que é tan reducido como este anaco de cultura que xa nada significa e que agora vos lego. No momento de formalización da herdanza, Mería do Espírdo Alemarco recibe o volume coa vergoña pública que xa fora deseñada polo defunto, que de certo estará a se escarallar na ultratumba. Fiel á moral popular, a Alemarco non rexeita o obxecto; os outros veciños, que naturalmente compartillan ese código, entenden a aceptación do galano velenoso como parte dunha superstición recíproca. A realidade é moi outra, e fai parte dunha serie de eventos comezada antes do propio inicio da Historia —quere dicir, na prehistoria da que agora é a Historia.

***

A primeira Alemarco non levaba por apelido Alemarco nin tiña a presciencia de saberse fundadora dunha liñaxe. Era unha muller bastante máis do que endiñeirada que só no período estival acudía á aldea de Mugardos —á cal non a vinculaba ningún lazo familiar e que escollera pola súa reducida populación e pola súa localización costeira— na procura dese raro anonimato desexado polas dominantes, consistente en que o seu nome e o seu rostro resulten descoñecidos ao tempo que a súa sobranzaría social sexa obedecida, a modo das figuras vampíricas que voexan sobre as noites rurais e que, cheguen ou non a trabar, fan sentir a súa presenza desde un punto superior ás terras circundantes que, xusto por servir a ese fin, pasa a ser, automaticamente, castelo.

Foi durante unha destas ferias que o universo se pregou arredor dun centro furado e que en consecuencia o propio concepto de feria perdeu o seu sentido, como tamén o prestixio daquela muller e da familia que a acompañaba e sobre a cal detiña o liderado doméstico. O coñecemento primeiro da fame, da cotraña e do traballo manual non constituíron experiencias privativas da muller; máis ben, vivencias comúns de toda unha xeración aldeá. A depresión e a saudade foron, de novo, trazos que dificilmente diferenciarían os Alemarco-que-aínda-non-eran-Alemarco do resto de familias locais. Tampouco as mortes prematuras ou os dentes cariados e caducos. Mais a casa dos futuros Alemarco defrontou esas dores co convencemento, este si exclusivo, de seren exclusivamente súas ou, no mínimo, moito máis exacerbadas do que as sufridas por outra veciña; e isto porque, na realidade, a eles lles era debido algo máis.

O convencemento de que a inxustiza, que se volvera regra, era especialmente inxusta con aquela liñaxe —e, por tanto, de que se a reparación chegar debería ser fruída nun grao máis alto por ela— conseguiu transmitirse de xeración en xeración. A primeira Alemarco contou ao seu único fillo as historias heroicas do pasado: do automobilismo refulxente das grandes autoestradas, da obediencia dos asalariados contados por milleiros, da cirurxía plástica e das motos de auga, das cafeteiras e até do propio café. Non foi preciso ese esquecemento selectivo propio da delongada transmisión interxeracional da memoria para que o relato inicial comezase a transmutar; a primeira matriarca da xínea insinuaba xa dominios sobre os que nunca chegara a mandar, costumes exaxeradamente dispendiosos, vidas máis longas do que as máis longas das vidas… Minimamente confeccionada esa mitoloxía básica, non sería preciso imaxinar para as netas unha providencia ou un imperio, xa que o propio tempo erixiría de seu esas lendas da maneira en que costuma facelo, quere dicir, mediante a erosión e o acúmulo da memoria.

Na adega da casa familiar —que a fundadora comprou con diñeiro vello a un home simplorio que aínda acreditaba que o mercado renacería cando a humanidade se volvese congregar— reuniran obxectos que, como as bandeiras e brasóns de idades máis abastadas, lembraban aos novos nados o orgullo dos que xa marcharan. Fatos e vestidos protexidos da couza co traballo diario das mulleres, medallas de guerras pretéritas e probabelmente deshonrosas, alfaias e xoias como croios ou como noces, museos de tecnoloxías noutrora supostamente suntuosas. As crianzas aprendían de moi novas a cultuar esas antigallas, a pendurar do pescozo remotos camafeos —que disimulaban sob a roupa ao transporen a porta da casa— e a encaixar o seu lugar na historia dos vellos tempos. Cada primoxénita herdaba a disciplina da Historia e a responsabilidade de retransmitila; con ela, as letras, os números, algunha ecuación esforzadamente comprendida, algo de química elementar. O currículo educativo completo da familia Alemarco non excedía por moito a cantidade de coñecementos dunha rapaciña de seis anos da Vella Era; o obxectivo dese coñecemento, ao cabo, non era dar pé a reconstrución dos vellos sistemas científicos ou ultrapasar o estado de barbarie, mais asegurar un fío de continuidade que asegurase a familia como lexítima representante do vello Reino.

Pois, con efecto, a materia de Historia da escola alemarquiana, ao menos a partir da decimosexta xeración, aseguraba que o vello mundo se compuña de monarquías hereditarias, e que os Alemarco, embora proviñesen dun reinado foráneo, eran porén o último reduto do vello sangue rexio, máis quente e por iso tamén máis vivo.

Dantes —salmodiaba a décimo quinta Alemarco nada no novo mundo, como xa salmodiaran o seu pai e o pai do seu pai— a terra se estendía sen límite, sen centro e sen radios que a coroasen, como unha laranxa composta dun único gomo sen mácula. Os da nosa especie vivían en aldeas tan grandes que nin a moza máis veloz podería percorrelas a pé nunha semana; tan altas que incluso no plano vertical ultrapasaban a profundidade da Converxencia. As humanas coñecían os segredos dos metais e das estrelas, e con esas alquimias fabricaban amuletos para se telecomunicaren, portas que conectaban aquén e alén ignorando as aritméticas do espazo e tubos e luminiscencias capaces de deteren a vellice. Mais as humanas tamén coñecían o segredo da súa propia estirpe; e sabían por tanto que había nela seres en que o poder se concentraba como o zume nunha froita madura. As astrónomas descubriran que a aparencia humildemente humana daquelas criaturas maiores era apenas un disfrace exterior que era axuízado ignorar, pois baixo dela moraba algo superior. Recibiron o nome de raíñas; as súas arterias bombeaban un sangue mesto e vello que fluía desde eras primevas.

Ese sangue é o que arbora o noso sistema circulatorio e a nosa árbore xenealóxica, mais, turbo agora do cruzamento repetido co vulgo, é incapaz de irrigar o corpo dun Imperio. O destilado do vello sangue precisará de tecnoloxías que non posuímos; entretanto, debémonos á memoria, á planificación e á esperanza, pois o Reinado logo vai chegar.

O Reinado, con efecto, chegou logo; embora sexa certo, doutro punto de vista, que o adverbio logo é vocábulo discutíbel, xa que precisa un cadro temporal consensuado entre as interlocutoras e, de certo,  tamén entre quen moraban a converxencia e quen, por tanto, tomaba as súas vidas individuais e as etapas que as subdividían —infancia, adultez, vellez— como metro padrón da duración das cousas; para aquela xente, sen dúbida, o Reinado tería chegado tarde, ao menos se puidesen lembrar canto tempo decorrera desde o principio das cousas. En cifras diáfanas: o Reinado comezou no ano 747. Para que esa data revele algún tipo de temporalidade debo, no entanto, retomar certas cuestións adiadas que me permitan concretar que pasou a ser exactamente un ano despois da converxencia.