A Converxencia. Capítulo 6

Pablo Pesado.

Talvez fose xa esquecido, mais no primeiro capítulo deste volume perpetrei a seguinte información: “O Sol, por outro lado —mais esta é cuestión que debe ser explorada noutro momento—, xa non era o que fora”. Do mesmo modo, no capítulo inmediatamente anterior, identificábel como o 5, mencionei o concepto tormenta desontolóxica —vulgo crepitación—, de que tamén non dei máis sinais. Ambas as ausencias son de fácil conserto: un breve excurso de carácter meteorolóxico permitirame —dispensando— enfiar dous fíos no cu da mesma agulla.

O día en que o universo se concentrou en volta dun furado, o Sol desapareceu da existencia; feito que, paradoxalmente, non mereceu ningún comentario. Un podería xustificar ese silencio argumentando  que o Sol era cousa querida, xaora, mais tamén a familia, as estradas e os supermercados. Por que habería de ser máis notoria a ausencia dun astro e non a dunha curmá ou unha marca de cereais? Por outro lado, podería conxecturar un, apenas marchara ese círculo ardente que fere o ollo cando o fita; a luz, as estacións, a confortábel temperatura que parece pensada para un mamífero…  todo iso —en suma, o fundamental— si ficara.

Na realidade, o motivo que levou a unha xeración a aceptar sen hesitacións que o Sol non tiña importancia, e a lle legaren así tal pacto de silencio ás seguintes, é que esqueceran por completo que unha vez existira tal cousa. O certo é que embora o Sol desaparecese simultaneamente á converxencia, non desaparecera como parte dela; quere dicir, non fixo parte daqueles segmentos converxidos iniciais. Non: foi o desafortunado obxecto dun fenómeno que poderiamos derivar do anterior —aínda que o fariamos sen proba ningunha—, e que a pesar de non recibir nome durante séculos acabou recibindo o de, agora si, crepitación.

As que eu prefiro chamar “tormentas desontolóxicas” adoitaban comezar por unha crepitación no fondo da converxencia; parecía que aló nas profundezas unha alma extraviada estivese a fritir un ovo e o furo expelese, magnificada, a cerimonia de fritura. Nas horas seguintes todas as cousas comezaban a renxer e a perder definición, como nunha fotografía granulada. Todo o que recollía a vista se desintonizaba e tornaba ruído sensorial. As persoas e animais sentíanse mal a gusto. Quen teimaba en traballar a pesar de todo acordaba ao día seguinte sen recordos do ocorrido. Aquilo sentíase desagradábel mediante sensorios que ninguén sabía que tiña. Sentíase como se un apéndice extra-dimensional agarrase o gonzo existencial de cada un e turrase del para outro lugar.

Cando pasaba a tormenta era habitual teren desaparecido cousas da superficie da terra, que experimentaran a súa propia converxencia rexional. En rigor, non só se desvanecían no presente, mais tamén pasaban a faltar na memoria; se por acaso o trebón levaba unha restra de chourizos do canizo, ninguén repararía na súa ausencia porque nunca chegara a existir en primeiro lugar. A consciencia de que a catástrofe apagara un ente importante conferíase porque a desaparición non chegaba a infectar outros entes que lle eran solidarios: a nai dunha crianza non volvía ser capaz de lembrala, nin tampouco quen perdía un pé sentía o dó da nova toqueira; mais o berce baleiro e o par de zocas aliñadas, desvendaban que unha traxedia anónima, imposíbel de chorar, acababa de acontecer.

O anecdotario ao respecto é cumprido. Por exemplo: un home invidente acorda no medio do seu sono; leva varios días encamado por unha doenza menor, mais completamente incapacitante. Despois de algúns días séntese moito mellor e, con todo, descóbrese moi torpe; bate cos móbeis da casa, apenas é capaz de lembrar a disposición do mundo circunveciño que, en xeral, lle resulta hostil. Na realidade, esa noite a crepitación furtoulle dous ollos. O resto da súa vida inquírese por que, embora cego de nacemento, ten unha conciencia tan vívida da cor azul, por que o seu dedo sempre quere trazar na terra areosa a silueta certa da flor da esteva.

Ou, por exemplo: un home e unha muller van casar; como costume, a cerimonia ten lugar perante a Converxencia, a cuxo interior a parella debe dirixir os seus urros ritualizados para acordar por un segundo o soño dos vellos deuses e que, de ese modo, se lembren deles e os salven se chegar o infortunio. Como é regra, de novo, a muller entoa o primeiro canto mentres o home sae da casa e percorre a aldea andando para atrás; neses momentos, irrompe un trebón ontolóxico rapidísimo e denso, como un tusido olímpico. O home continúa, autómata, o camiño nupcial, e alcanza finalmente a muller; ningún dos dous lembra, porén, que é que están a facer alí. Os asistentes móstranse igualmente atrapallados. O certo é que acaba de sumir da existencia a propia idea da unión matrimonial, que deberá ser inventada de novo dous séculos despois polo mandato da pura economía política. Entretanto: secuestros, guerras patriarcais, bastardías.

Este último foi, certamente, o destino do antigo Sol, cuxo concepto sumiu da existencia e da memoria, sen que iso afectase á substancia do verán e do inverno, do día e da noite ou do crecemento vexetal. Todos eses ciclos ficaron na nosa rexión óntica; mais desaferrollados do vello mando do deus Rá e, por iso mesmo, imprevisíbeis. Agora, períodos prolongados de calor abafante podían ser revezados por etapas glaciares moi breves. A distinción nítida entre catro estacións perdeu, pois, o sentido natural;  con el marchou a agricultura comprendida como a arte de trinzar o tempo de traballo e o tempo atmosférico. Converteuse, en troco, na arte da improvisación, do traballo extenuante nas primaveras perennes e do xaxún nas eras vougas.

 Tamén os días deixaron de obedecer calquera potestade. As noites prevaleceron, de regra, sobre os días, mais nunca demasiado. A posibilidade de que unha tarde demorase máis do habitual —e lémbranse algunhas tardes que permaneceron varios anos— obrigaba aos fregueses a vestiren exaxerados chapeus e a elaboraren sofisticadas tecnoloxías de cobertura para os eidos. Debo incorrer de novo no vezo de glosar as miñas propias palabras. No capítulo cuarto referín as palabras dun explorador converxente, quen afirmaba “Temín durante toda a xornada que nos apañase de novo unha desas noites que duran meses sen un teito enriba; temín, sobre todo, o impacto doutra noite mollada e balorenta sobre o ánimo e os pulmóns dos meus compañeiros”. Talvez agora a mención a unha “noite que dura meses” resulte agora un bocado menos escura.

Seito Quindo, duodécimo bibliotecario da Converxencia vivira unha vida inusitadamente rica en tormentas desontolóxicas —que, de resto, adoitaban ser extremadamente incomúns. Coñeceu, para alén, a segunda raridade estatística de poder recoñecer conscientemente que vivira todas esas tormentas. Despois de notificar a perda dun dente, dunha leira e dun dedal da colección que fora apañando a base de rastrexar no entullo de vellas aldeas próximas, acordou un día sen teito sobre a cabeza. Proverbialmente despistado, estaba no entanto certo de que unha perda así non podía explicarse polo seu propio desatino; decidiu iniciar unha pesquisa —a memoria popular era rica neses casos tráxicos— e tratar de entender en que dimensión lles tocara vivir.

Anotou así nun tratado escolástico —escolástico na medida en que iniciou unha escola que foi a primeira escola intelectual despois da barbarie— que a estrutura da realidade podía ser colixida observando aquilo que a tormenta furtaba e aquilo que non podía furtar. Mantivo, en volumes destinados apenas ás sucesoras das súas sucesoras, que o feito de só sumiren entidades enteiras (un molete, unha pita, unha rosa, un curuto, un tixolo) e nunca seccións, bocados, toros (medio rostro, un segmento lonxitudinal de casa, unha sección de carballo, un troncho de berza) era unha proba do carácter inequivocamente realista do universo, composto de entidades perfectamente delimitadas aos ollos de  deus. Tamén argüíu que o feito de todos os entes desaparecidos teren nomes en lingua humana probaba que esta era perfecta e correlata con respecto á propia estrutura da realidade, cuxos átomos non eran outra cousa que substantivos.

Vinio Varelha, bibliotecario como Sexto Quinto, de quen o separaban outros trece bibliotecarios, non só admitiu o argumento —ao cabo, ese idealismo de probatura meteorolóxica sería a única escola filosófica que chegaría a existir— mais tamén lle deu forma definitiva —seguindo a  moda preceptuada polos seus predecesores inmediatos, que afirmaba que o bo bibliotecario non debía razoar o Novo mais glosar, de forma cadora máis sintética, o Antigo:

o comportamento realista da nosa realidade é unha novidade contemporánea á converxencia dos doce segmentos que forman o espazo e da eliminación dos outros doce segmentos que os separaban. Iso explica o desrregularización dos ciclos temporais: verán, noite, decembro, solpor, son fenómenos que continúan a existir porque constitúen entidades puras, mais non dependen de calquera outra causa externa. Elas son o seu propio sol. A ontoloxía atomista e causoefectualista foi modificada e, por tanto, debemos concluír a converxencia foi máis do que a propia converxencia, quere dicir, que afectou máis ámbitos do Ser para alén do estritamente espacial.

E concluía, de maneira preclara:

O mundo dá sinais claros de ter perdido calquera forma de estabilidade e debemos de lle opor unha mínima razón.

Vinio Varelha non se conformou con invocar a racionalidade; ao contrario, dedicou a súa vida a procurar formas de minorar o caos que cada día inzaba máis aquela pequena parcela do real, convencido de que unha planificación eficiente podería encorar calquera decadencia. Grazas ás súas dotes retóricas persuadiu a quinta monarca Alemarco —casa cuxa fundación, lamentabelmente, aínda non puido ser encenada diante dos nosos ollso— de dotar de orzamento un ambicioso proxecto de medición temporal e de punición a quen ousar desobedecelo.

Durante varios séculos perdurou a memoria popular de que o antigo día costumaba ser dividido en dúas metades compostas por doce unidades (horas), e que un ano estaba formado de outras doce partes (meses); o doce converterase así en símbolo tan evidente como mistérico da duración, a pesar de que non significase nada. O iluminista Varelha levou ao extremo eses principios, e ditaminou que un minuto contemplaba doce segundos, que unha hora constaba de doce minutos e que un mes agrupaba doce días. Firmemente encofrada a duración, só foi necesario encontrar unha estimación aceptábel do tempo decorrido desde a converxencia para contar cunha cronoloxía que fixese avío. Téñase en conta, pois, que cando falei antes e cando fale despois de ano foi e será con este preciso significado.

En ausencia de reloxos, clepsidras ou semellantes, dúas persoas da aldea deberían encargarse de escandir o tempo en unidades fixas. Tratábase normalmente de aldeáns moi avellentados, e isto porque —razoara Varelha— as infrecuentes persoas idosas, por seren menos activas e en xeral máis lentas, podían manter unha maior concentración na pureza cristalina do tempo. Tamén porque, así era crido, as persoas vellas, duramente traballadas pola propia temporalidade, foran absorbendo algunha propiedade inherente ao decurso.

Para aprehenderen a duración exacta da hora foi composta unha canción de estrita métrica que debía ser recitada doce veces, constituíndo a última sílaba do derradeiro verso da doceava reiteración o sinal de que comezaba a nova unidade temporal. A cantiga foi planificada para que cada enunciación deixase un pequeno baleiro que, sumado doce veces, daba o folgo exacto para proferir: é agora unha nova hora! Os dous vellos sentaban en extremos opostos da aldea e reuníanse cada hora para entoaren xuntas o seu fin e o inicio doutra nova e conferiren, así, a sincronía dos seus cómputos.

Unha segunda parella de idosos tomaba conta das horas dadas polos aqueles reloxos humanos; ao computaren doce decretaban o sono; ao facérense doce de novo chamaban ao  traballo. Ambos os  dous durmían descontinuamente na praza central; un toque no ombro dado polos contadores de horas no momento de proclamaren a hora exacta permitíalles acordar e seguir a conta recta. Seren dúas persoas garantía a fiabilidade da medición mais, na verdade, tratábase dun sistema de seguranza desnecesario; as persoas que contaban os días, xeralmente antigos computadores de horas que ascenderan tras anos de servicio e mostras evidentes dunha predisposición á inmortalidade, sabían soñar coa cantiga e ligala co seu retorno. Nin tan sequera necesitaban cantala; a temporalidade xa fluía ben afinada entre as súas orellas, de tal modo que aprenderan a distinguir as horas exactas a través do ouvido —sinalábaas un tempo grave e pastoso. Unha gorda camada de vellotes moribundos atesouraba o poder sobre o tempo; como bufos decrépitos sentados sobre as árbores petruciais da aldea, vixilaban o recto cumprimento das medidas sagradas do decurso

Termine, pois, este longo excurso sobre meteoroloxía e temporalidade. Claramente estabelecida a duración oficial do Ano Converxente, recupero agora aquel numerado como 747, quere dicir, o ano da fundación da primeira nova monarquía.