‘Caderno de artista’ vs ‘Non era un travestí’
Xornada 3. Grupo A. Ana Vigo fronte a Amador Castro. Tema: Personaxes raras do día cotián.
Non era un travestí
A Elena chocou comigo, fronte á porta de correos, mentres eu desenvolvía unha Heterobathmia. O golpe interrompeu a éxtase, transformando o lepidóptero na masa psicodélica dunha minitorta de queixo estrelada na beirarrúa. «Sábeme fatal! Ven ao Maeloc. O menos que podo facer é convidarte a unha copa». Aceptei porque a Elena leva unha arracada colgando do tabique nasal, semellante a unha bolboreta, que lle tapa os beizos. Tamén porque desde o instituto tiven a esperanza de espertar algún interese nela.
No Maeloc estaban os de sempre. A Elena arrimouse ao Iván. En terceiro organizara un concurso literario sen premio. Declarouno deserto. Eu presentara un relato chamado Os nazis da gramática. Mentres lía o texto, el cortaba as uñas amoreando os triscos na mesa. Ao rematar, colleunos todos xuntos, apuntou a boca ao teito e comeunos de vez.
O Iván pedira zume de porros. Sorprendeume nun pub irlandés. Eu tomaba Jameson con azucre. O noso J. D. Salinger particular farfallaba sobre os beneficios de beber os propios ouriños. «Fágoo cada mañá e estou de marabilla». Todos no coro puxeron a carauta de quen se sente atrapado nunha película de terror: arrepíate, pero non podes marchar.
Apurei o vaso. Ao final traguei puro azucre porque non se disolvera. Entón, a Elena, sen dúbida interpretando mal o meu xesto de noxo, espetoume: «Seméllache raro?». Nauseabundo. «Que é o máis raro que che pasou?». Sentinme atrapada na rede. «O máis raro…», balbucín. «O máis raro foi cando me atropelou unha mulata transexual». Estoupou un balbordo do que só acertaba a ouvir palabras illadas: «vaia rareza», «quen non foi atropelado», «que máis dará un travestí ou un taxista». O último díxoo o Brais, mollando a barba no seu té de allo, coa mesma delicadeza coa que me metía man hai quince anos. Deixei dez euros. Acertei a dicir «non era un travestí». E marchei do local.
Antes de volver á casa e gozar da miña soidade bañándome en auga fervendo, decidín dar unha volta. O parque, a esas horas, xa estaba cheo de xente agachada recollendo cacas de can. Nunca entendín o pracer de recoller merda allea. Sentei nun banco. Prestoume o sol lene do serán na cara. Entón vina paseando un cerrulo dos que non sabes se morden ou pican. Levaba un vestido vermello axustado ao seu corpo voluminoso e unha pamela, tamén vermella. Pareceume que aumentara os peitos e as cadeiras.
Non sei se foi cousa do whiskey irlandés ou do azucre pero sentinme con forzas de abordala. «Hai tempo que che quería facer unha pregunta». Os seus ollos de sombra violeta non me recoñeceron. Semelláronme as alas dunha Apatura. Como non se moveu, seguín. «Aquel día… cando te tiraches de cabeza sobre o capó do meu coche, que pretendías exactamente? Menos mal que estaba parada!».
Apalpou un peito coa man ceibe, deu uns golpes no cadril esquerdo, beliscou os beizos e seguiu o seu camiño amosándome o infinito escote posterior. Penso que se sentiu tan atrapada como eu no Maeloc.
………………………………………
Caderno de artista
O caderno avultaba con follas propias e alleas. Dentro de si contiña o mundo de Artista, quen nunca faltaba á súa cita. Cada día sentaba nun banco do parque, nunha cafetaría ou na parada de autobús. Observaba dende a súa posición estratéxica, e plasmaba o que lle interesaba sobre o papel. Tras anos de rutina, posuía un completo catálogo das xentes coas que convivía.
Nas primeiras páxinas aparecía a Señora Medieval, quen chamara a súa atención por vestir sempre roupas antigas. Tamén utilizaba unha linguaxe propia de séculos pasados, e os seus movementos eran case cerimoniosos. Nunca faltaba a misa; en máis dunha páxina aparecía acompañada de Paco, o cura da vila, sempre nervioso e de ollada fuxidía, coma se o atormentase o simple feito de estar vivo.
Don Fedor ocupaba tamén un considerable espazo naquela colección. Era un home novo que sempre andaba ás présas. Posuía unha expresión permanente de noxo, pode que motivada polo seu propio aroma corporal. Cruzábase acotío con Artista, pero xamais saudaba. Nin sequera parecía ver máis alá do seu longo nariz torcido.
Viaxeira era unha das súas preferidas. O seu alcume xa non se correspondía coa realidade. Ao chegar á vila, decidira non marchar nunca. Sempre coa mochila ás costas, era unha moza latriqueira, que falaba con todo aquel que se lle cruzase no camiño.
Todos os días, sen falta, Artista estudaba os seus veciños. Vixiaba os seus pasos, xestos e palabras. Había anos que se dedicaba ao mesmo, observaba para afundir o rostro no seu caderno. Os habitantes da vila decatáranse e, tras moito falar entre eles, chegaran á mesma conclusión: Artista era unha personaxe ben rara.
‘Caderno de artista’ conquistou o meu voto dende a primeira liña, sen desmerecer as alucinacións de ‘Non era un travestí’.
«Non era un travestí»
Encántanme as Helena con agá. Sempre que coñezo a alguén que se chama así, pregúntolle, «pero con agá ou sen agá?». Pásame tamén cons Henrique. Un minipunto menos (persoal e que nada vai influír no voto) desde a segunda palabra para esta Elena sen marcación de aspiración grega. 💔
«Vén», do verbo vir, «ao Maeloc».
Moléstame moito o de pór artigos antes dos nomes propios. Moi da zona de Betanzos (e supoño que en moitas máis, pero falo do que eu coñezo). Fíxome ter que ler varias veces a frase na que se achega a Elena sen agá a Iván. Moléstame. 💔
Que graza o de cortar as unllas no certame, con cero interese aos pobres naziños da gramática, meus pobres. Máis corazóns escachizados por aquí… Hahahaha. Morro tamén co «zume de porros». Ai, por favor, que ocorrencia a persoa que escribiu isto! HAHAHAHAHA.
Que exquisitez de frase do Brais metendo man. Aquí non rompe. ❤
Encántame «cerrulo», pero encantaríame máis que «whiskey» estivese en cursiva.
A «sentínme» fáltalle o acento gráfico.
Sorpréndeme, para mal, o final. Non me gusta a última frase. O anterior do parágrafo si, pero a última frase… Tampouco me gusta o título. Penso que o relato merece un título moito mellor. Moito moito mellor.
«Caderno de artista»
Hai que revisar a ortotipografía e as estruturas de frases, que se repiten facéndose o texto bastante monótono en certos puntos.
Gosto moito da descrición do cura Paco. Sinxela, curta e que di moito.
O mellor do relato son os nomes das personaxes, particularmente o de Fedor que se cheira a si mesmo, «pode que» motivado polo seu fedor característico. Ímoslle deixar a dúbida aberta á hixiene. Hahaha.
Admiro moi o ben que se tratou o tema neste relato. Pido perdón por propor este tema, por certo, mais alédame comprobar o ben usado que está aquí con Artista, Fedor e Viaxeira, sobre todo.
Realmente, gosto deste relato. Tería votado por el se estivese noutro duelo no que tiven que dar voto por dar, porque non me convencían as propostas. Mágoa que estea aquí, onde moitos aspectos do primeiro texto me gañan (aínda que hai outros que non me gustaban, insisto).
O título aquí é correcto. Non me encanta, pero está ben.
O meu voto é para «Non era un travestí».
Clara: Articular os nomes propios é un trazo oral do galego admitido, correcto e masivo. De feito, recoméndase empregalo.
Ven neste caso non leva acento. É imperativo.
Sentinme é unha palabra grave e non se confunde con ningunha outra pola que non leva acento.
Whiskey é unha forma o suficientemente usada na nosa tradición como para prescindirmos da cursiva.
Ai, outra vez o imperativo! Grazas.
Pensei que se conservaba o acento gráfico no pretérito, pero claro que non. Tes razón. Grazas.
Por estas dúas cousas, aínda gosto máis do relato.
O dos nomes propios xa sei que está admitido, só que a min non me gusta. Xa dixen que era persoal.
E o do whiskey non me convence. Non custa nada pór cursivas… Non son caras e fainos ver, sen necesidade de ler, moita información da comunicación entre linguas. Segundo iso, tamén empregarías mail no canto de correo electrónico sen cursiva? Definitivamente, non estou dacordo, pero acéptoo. Só o dicía por se se lle pasou á persoa que o escribiu. Catro ollos ven máis que un. 😉
Teño que che dar a razón no da Helena. Máis aínda cando despois temos un Iván corifeu e un coro coas súas caretas XD Cando o conto pouse un tempo e o revise, será Helena. Grazas.
En canto aos artigos diante dos nomes, aí si que non, pois a min pásame ao revés. Moléstame velos sen artigo. Seméllame algo moi da Coruña (non me preguntes por que) ou de xente que os considera cousa de aldeáns. O caso é que na bisbarra onde nacín, non hai nome sen artigo. Pero tamén ocorre en catalán (a lingua que falo a cotío). E xa non concibo nome sen artigo.
O Whiskey: estívenlle dando moitas voltas. Pasa que a RAG admite Whisky. Non admite Güisque nin Whiskey. E pensei que se whisky (o escocés) estaba admitido, entón whiskey tiña que estalo tamén. Non entendo a discriminación do licor irlandés respecto ao escocés. Púxeno como unha pequena zuna contra da RAG.
O final creo que é o que tiña que ser. Xa veremos que me di o relato dentro duns meses cando lle quite as referencias e o deixe como estaba un día antes do prazo de entrega 😛
Grazas, coma sempre, polas túas apreciacións.
Ambos relatos parécenme magníficos. E o tema soa bastante complicado de afrontar.
En Non era un travesti gustoume a referencia e como se manexa a acción.
O meu voto, non obstante, vai para Caderno de artista, encantáronme nomes e considero que está moi logrado.
Gracias a ambos autores polos relatos. Mil grazas¡
Non era un travestí
É raro ese cambio a presente no primeiro parágrafo. Non vexo que lle aporta.
Non entendo por que se refire a Iván como D.J. Salinger. Salinger organizaba concursos literarios?
Está ben enlazado o relato co do da liberdade. Ten ese mesmo tono decadente. Unha vez rematado non lle vexo a redondez dunha historia ben fiada nin me deu as cóxegas mentais dun bo monologo interno. Parceume que ía a saltos e que quedaba en terra de ninguén no que pretendía. Admito que ten o seu punto ainda que me deixase algo frio.
Caderno de artista
Os parágrafos primeiro e ultimo son tan “introducion” e “final” que son contraproducentes en tanto que cando os rematas de ler estás igual que cando empezaches. Só na ultima frase aparece o brillo dun significado secundario, pero é tan superficial que non ten forzas para rescatar o relato. As 3 descripcions están ben, e inda estarían mellor se formasen un continuo mais solido. A Artista non ten presencia no relato, poderíase prescindir dela e non se notaría. É mais ben unha excusa para xuntar as 3 descripcions na mesma historia.
Non me convenceu ningún dos dous. Voto a “Non era un travestí” porque ten máis fondo de armario á hora de analizalo.
Ola Lois. O cambio a presente denota que, a día de hoxe, a Elena aínda leva pendurando a arracada con forma de bolboreta. O que indica, tamén, que a narradora e máis ela seguen véndose con regularidade. O uso do presente dá (ou preténdeo) unha pista temporal (desde o intre en que ocorre a acción até o intre en que se narra) e outra espacial (non estamos en Nova Iorque, senón nun barrio ou vila pequenos no que se coñecen todos ou, cando menos, nun espazo no que é doado que a narradora e a Elena se vexan a cotío).
J.D. Salinger (non D.J.) bebía os propios mexos. De aí a referencia que indica que, no fondo, a narradora non deixa de ser igual que aquela xente coa que foi ao instituto.
Grazas polos teus comentarios 🙂
Entendo a tua intencion, pero ese persente destaca demasiado para o que aporta. Se puxeras a frase en imperfecto non estarías negando nada do que dis e quedaría a frase mais acorde co resto da narracion.
O punto de vista do narrador está nalgun momento próximo ó final do relato (onde volve o presente). Nese momento Elena non está aí e non é necesario recalcar que “sempre” leva iso no nariz. Igual que poderias ter dito “Aceptei porque tiña os ollos azuis”. Non quere dicir que xa non os teña azuis. É mais harmónico usar o imperfecto dentro dun contexto de narracion dun recordo que usar o presente unha única vez en todo o realt para un detalle como ese.
Mira a seguinte frase no relato:
“Tamén porque desde o instituto tiven a esperanza de espertar algún interese nela.”
¿por que esta frase non está en presente? O lector viu o presente na anterior e pasado nesta, daquela está forzado a deducir que a día de hoxe a narradora xa non ten esa esperanza, ou falaria dela en presente. Pero se non a ten, por que di esta frase? Como influe no relato que tivera a esperanza no pasado (e a perdera)? Iso é raro, non cadra be. Na práctica todo lector entenderá que esa esperanza se mantén no presente. E aí é onde se xera ese conflicto de perspectivas do que che falo.
En canto ó do “DJ” Salinger, descoñecía esa afección súa. De todas formas o natural sería primeiro mencionar a caracteristica particular e dp a referencia a Salinger, porque no momento en que mencionas a Salinger o lector elixe inmediatamente a principal caracteristica de Salinger como referencia automatica. O dos ouriños está relativamente lonxe do seu nome como para formarse unha idea equivocada da referencia incluso coñecendoa. En cambio, se fixeras ó revés, primeiro marcar ó PJ como bebedor de ouriños e logo comparalo con Salinger, o lector, inda sen saber nada dese DJ, terá unha oportunidade de conectar ambos conceptos.
Uhmmm, está ben unha ollada distante sobre o conto. Moitas grazas polos teus consellos. Tereinos en conta 🙂
Tendo os dous moi bos detalles, non chega ningún a encherme o ollo. “Caderno…” é un catálogo de personaxes “raras” (tema do duelo), pero nin nos parecen tan raras nin hai grande cousa aparte desa enumeración, ou se cadra tampouco se pretendía. “Non era un travesti” ten un estilo poderoso, só lle vexo un final inane, sen a forza que prometía o corpo do relato. Tampouco acabo de ver a mistura do realista co absurdo (as bebidas dos personaxes, o das unllas…) Con todo, está moi ben escrito e os personaxes están mellor traballados, o meu voto para “Non era un travesti”.
“Non era un travestí” non é que presente un catálogo de rarezas humanas, non, é que nos pon nos fuciños un mundo patas arriba. Xente que bebe té de allo e zume de porros nun pub, que come as unllas como se fosen pistachos? Vaiche boa! O argumento do relato encaixa perfectamente no tema proposto. Iso si, tiven a sensación que, máis que contar unha historia, “Non era…” é unha suma de pequeñas escenas chamativas. Fáltame relato.
“Caderno de artista” tamén é á súa maneira unha suma de escenas, mais como nos propón un formato distinto, unha paráfrase dese caderno no que o Artista toma nota do que ve, penso que resolve a cuestión mellor. Cando vivía en Alemaña eu tamén tiña un caderno deses (en dixital) e, mimá, tamén eu atopei un don Fedor e unha Dama Victoriana (que, neste caso, si era travestí). “Caderno de artista” fíxome lembrar eses tempos pretéritos.
O certo é que me custou moito decidir. Voto por “Non era un travestí” porque é unha esaxeración que acabará por facerse real.
Hahaha! Todo é máis real do que semella. Tiven un profesor que cortaba as uñas na clase e despois comíaas. E un compañeiro da revista de poesía que pedía (sen éxito) té de allo nos pubs. Agora é profesor na universidade de St. Louis (ou calquera outra dos USA) 😛
A inspiración está aí fóra, hahaha!
Outro duelo no que se me fai difícil decidir. confeso que os dous estilos tan diferentes deste dous contrincantes tenme o corazón partío. Eu no meu listado de lecturas de a diario pásoo tan ben cun xeito de escribir como co outro. Por un lado un barroquismo tunante e polo outro a sinxeleza naif. Deille repouso durante a finde. Logo de dous días quedoume a sensación de mellor argamasa no segundo. Creo que están os elementos mellor integrados neses cadernos dos que eu tamén teño algún por casa. Voto polo Caderno de Artista.
O meu voto é para “Caderno de artista”. Gústame máis porque ten un estilo máis sinxelo, o relato flue mellor.
“Non era un travesti” tamen está moi ben escrito pero quere contar moito en poucas palabras e iso desconcertoume un pouco. É un tema moi difícil, pero penso que os dous duelists o fixeron moi ben.
Ambos relatos comparten (e non son os únicos nesta rolda) a función de catálogo dos universos que apareceran anteriormente no torneo. A min persoalmente non me encanta este recurso. Penso que ao final hai un proceso de acumulación de referencias e pouca fariña literaria.
Comento:
‘Non era un travestí’: A norma en efecto recomenda usar travestí pero na fala cotiá non se usa e nunca se vai usar. Mais iso non é culpa do autor/a. Intersoume o punto surrealista do que parte e como se van creando imaxes curiosas con moita potencia. Teño a sospeita de que melloraría se puidese escapar dese efecto catálogo.
‘Caderno de artista’ é un conto con boa estrutura e cun sentido moi correcto da narración. Pero coido que non dá engalado do chan. Como di o Lois Z, é simplemente pura descrición.
Voto por ‘Non era…’.
O meu VOTO vai para “Non era un travesti”, hai moita potencia agochada nalgunha das imaxes. O seu rival ten un encanto sinxelo que encandila tamén, se tivese un algo máis de punch sería o meu favorito.
Admito que me pasa un pouco o que comenta César. Vexo nos dous relatos un interese desproporcionado de convertirse en listaxe de todos os contos anteriores, en lugar de buscar o seu propio lugar. Entendo que a referencia obligatoria da semana podía levarnos a cabeza por aí, pero hai que ter coidado.
Non era un travestí
Este conto, xunto á problemática de catálogo que antes comentaba, creo que ten en xeral tamén algúns problemas de ritmo, e mesmo de xestión da información. Hai demasiadas ideas, dá a sensación de que non se desbotou ningunha, que todo o que se lle ocurriu ao autor/a entrou no conto, que non se depurou. Isto xenera ademais de unha sensación de agobio no lector porque constantemente se nos quere sorprender, un problema de comprensión, eu lin o conto tres veces e en todas as lecturas nalgún punto a miña cabeza quería desconectar ou directamente se perdía. É unha pena, porque como comenta David, é un conto no que a pesares de todo hai algunhas ideas divertidas, comparacións interesantes, en xeral un ton que non lle acaía mal ao que quería contar.
Caderno de artista
Neste caso en cambio, o conto é moito máis comprensible. A nivel estrutural é sinxelo de seguir, cada parágrafo para unha das personaxes, un introdutorio e un final. O catálogo de contos previos fai que se perda un pouco a maxia de imaxinar personaxes, que no fondo é a cerna do conto. En xeral, vexo pouco risco neste relato, descricións unha sobre a seguinte sen moito fío condutor, non hai unha trama para a Artista que me faga interesarme polo conto. Queda apenas como retazos dun cadro impresionista que vemos moi de preto, non lle atopo o sentido.
Tal como están aquí quizais sexa mellor conto Caderno de artista, pero o meu voto vai para “Non era travestí”. Atopo máis cousas interesantes nel.
Voto por “Caderno de artista”, aínda que no me gustou o final.
A min gustoume o “Caderno do artista”. Gústame a primeira frase. Unha moi boa introdución. E tamén o final. É espartano en recursos. O que ten que ser unha narración curta. Niso estou cun comentario da Sabela da primeira rolda: a maioría imos ao límite superior de 500 palabras e non ao inferior de 150.
Felicito á Ana polo seu relato.
Uf, que me esquecía!!! Grazas a todas polos vosos comentarios. Son moi necesarios e pásoo moi ben léndoos.