De Chus Pato a Arthur Rimbaud. Dez libros para febreiro do 2024

César Lorenzo Gil.

Esta listaxe baséase unicamente no meu criterio, formulado a través da ficha explicativa de cada título. Avalíanse unicamente obras publicadas durante os últimos doce meses. A lista publicarase o primeiro luns de cada mes. Por razóns evidentes non se inclúen obras publicadas por Aira editorial.

Sonora, de Chus Pato. Xerais

Este libro de poemas, conta a autora, xorde da morte da súa nai. Confígurase como un grupo de nove ondas e a partir desta imaxe, Pato configura un libro poliédrico, que atinxe diferentes enfoques sobre os grandes temas da literatura de todos os tempos: o paso do tempo, a nostalxia, o amor… A poeta refina neste libro moitos dos seus tópicos líricos, reconfigura a visión da realidade e, sobre todo, opta por un verso máis próximo á experiencia ca noutros libros. Dará que falar.

As «escolas novas» e os seus problemas, de Ernesto Codignola e Aldo Visalberghi. Tradución de Antón Costa Rico. Kalandraka

Novo volume da moi prestixiosa Biblioteca de Pedagoxía da editorial pontevedresa. Desta volta, rescata un clásico do 1946 de dous pedagogos italianos xa falecidos. O libro pescuda na idea de “escolas novas”, que podemos definir como aquelas nas que os docentes “se interesan polos nenos e os adolescentes desde o punto de vista psicolóxico e emocional, polas súas necesidades e motivacións”. Analízanse as ideas de Profit, Freinet, Dewey e outros teóricos e se explican algunhas experiencias en Inglaterra, Francia e Alemaña.

A cor púrpura, de Alice Walker. Tradución de Moisés Barcia. Rinoceronte

Esta novela é moi popular grazas especialmente á adaptación cinematográfica de Steven Spielberg, mais gañou o 1983 o premio Pulitzer e mais o National Book Award dos EAU. Walker foi pioneira na loita contra o racismo no seu país e nesta novela consegue crear uns personaxes inesquecibles mediante o estilo epistolar. Unha historia de amor fraternal entre dúas irmás moi diferentes, con vidas e angueiras que parecen contraditorias, pero que explican moi ben os seus particulares sufrimentos e desexos.

Onde ferve a memoria, de Xavier Rodríguez Baixeras. Galaxia

Baixeras é un dos grandes poetas contemporáneos. Cada un dos seus libros recíbese con curiosidade e admiración. No bordo dos 80 anos, formula neste libro unha poesía precisa, evocadora, misteriosa, cun alto sentido do ritmo. Un elegante paseo pola intimidade dunha casa en decadencia, a crónica marabillosa entre un home e os habitantes clandestinos dos ángulos escuros: os morcegos. Deste encontro, o poeta destila fascinación por outra besta mitolóxica: a anguía.

Fago o que podo, de Afra Torrado. Rodolfo e Priscila

Este libro de banda deseñada teno todo, ou case todo: autoficción, poesía, humor, tenrura, mala baba… Cun debuxo efectivo e unha composición moi sofisticada, este volume é un dos libros máis interesantes das letras galegas dos últimos tempos. A autora, Afra Torrado (Bamio, Vilagarcía, 1997), demostra gran capacidade de síntese e afouteza para tomar (aparentemente) das súas propias experiencias material dabondo interesante para compoñer unha obra sólida e chea de matices.

A tribo do mar, de Lois Pérez. Xerais

O autor de Lugo gañou o Premio Raíña Lupa de Literatura Infantil e Xuvenil 2022 con esta novela que agora publica Xerais na colección ‘Fóra de xogo’. Novela de máis de duascentas páxinas, vai contando en paralelo tres historias: a da influencer Dakota Amazing, a dunha familia mauritana que quere emigrar a Europa e a de Alexandra, unha adolescente que xoga ao fútbol sala en Burela mentres espera pola nai, que ha vir desde Cabo Verde. Pérez consegue crear unha atmosfera moi cálida co seu estilo a medias inxenuo a medias poético e o seu dominio dos diálogos.

Galicia, a Suíza de España, de Anette M. B. Meakin. Tradución de Alberto Álvarez Lugrís. Rinoceronte.

Pouco e pouco Rinoceronte vai consolidando a súa biblioteca de libros de viaxes que diferentes figuras estranxeiras fixeron a Galicia en diferentes momentos históricos. Desta volta rescata esta obra da inglesa Annette Meakin, xornalista con experiencia dn relatos de viaxes, que visitou Galicia no 1907. A autora non se conformou con contar a súa propia experiencia, senón que redactou unha pequena enciclopedia do noso país, “o menos coñecido dos reinos de España” que se le con moita curiosidade máis dun século despois. Meakin demostra gran capacidade de observación e sabe relacionar moi ben diversos temas para facer a lectura instrutiva e amena.

Nonmesquezas, de Inés Mosquera. Medulia

Segundo libro de poesía da autora padronesa. Di o escritor Fabio Rivas no prólogo que “é unha viaxe física, visceral, que atravesa Europa ata alcanzar as lombas romanesas (…) tamén participamos noutra viaxe, desta vez poética, que ten comezo na esfiañada feitura do seu corazón…”. Os versos de Mosquera son por veces irtos, por veces nostálxicos, con imaxes cotiás e brutalistas en moitas ocasións. Destaca polo seu sentido do ritmo e por primar a naturalidade, o que fai latexar os poemas dun xeito moi vívido.

Quen escribirá a miña historia?, de Iria Morgade Valcárcel. Galaxia

A autora toma como punto de ignición literaria os debuxos e as frases compostas con grafito que deixaron os presos que estiveron recluídos na prisión para republicanos que o franquismo estableceu no mosteiro de Santa María de Oia. A novela resultante non ten gran valor literario (demasiados clixés, falta de xerarquización, pouco dominio das técnicas narrativas…), pero si se fai interesante pola nota da autora e por ser un intento de narrativa histórica cun enfoque moderno sobre aspectos sobre a guerra do 36 que, case noventa anos despois, seguen en penumbra.

As iluminacións, de Arthur Rimbaud. Tradución de Tamara Andrés e Oriana Méndez. Kalandraka

Como ben di a nota dos editores deste libro, en lingua galega hai unha longa tradición de achegamento á obra de Rimbaud. Des que Vicente Risco traducise no 1919 algúns dos seus textos, escritores e tradutores de todas as épocas quixeron aproximarse á fascinante literatura do escritor francés. Esta nova edición do libro aparece en versión bilingüe. O fulgor do poeta que abandonou a literatura con vinte anos recupera desta volta a súa vixencia e actualiza a súa influencia no noso tempo e na nosa poesía.