Despois de arder. Capítulo 4

Rosa Sánchez.

Familia

Unhas estrelas debuxadas no falso teito da ermida, cinco liñas concéntricas que se repetían sen patrón, foron o primeiro que viron os ollos de Mariluz. Os sobriños durmían ao seu carón coas cabeciñas enriba do seu peito, tapados coa alba branca, adormecidos co seu respirar. Escoitábase fóra o barullo tranquilo da xente. Deixouse estar e mirou para a Santiña. Dáballe paz, tranquilidade, seguridade. A súa ansiedade desaparecía nese lugar. Desde os seus adentros faloulle: “Eses cabelos azuis e prateados delátante, amiga. Xa me dirás que queres de min. Dáme que isto do incendio foi só un adestramento”.

Os cativos decatáronse do cambio de ritmo da súa almofada e empezaron a espernexar:

–Quero mexar!

–Eu tamén! Onde está o baño?

–Creo que teremos que ir de campo, dubido que a sancristía agoche un aseo! –sentenciou a adulta mentres se erguía–. Vamos lavar a cara á fonte e despois teremos que tomar algo. Que vos parece?

Cando saíron do templo viron que o grupo xa se organizara e unhas mulleres estaban preparando o almorzo con ovos, leite e froitas do bosque. Os homes poñían a mesa e repartían as viandas.

Observaron ao redor. As vacas e as ovellas pastaban nun claro, as galiñas sacudían e peteiraban o chan, os gatos practicaban os seus dotes felinas e os cans aproveitaban o que lles daban.

Os rapaces correron cara a Frolinda, que lles brindaba un sitio na mesa. Mariluz sorriu. As árbores, os animais e os humanos compartían harmoniosamente aquel espazo autosuficiente. “A vida é simple: terra, aire, lume e auga. Todo na súa xusta medida”, teorizou.

Encheuse dunha emoción intensa e descoñecida. Todos eran unha gran familia que se axudaba, se arroupaba e se daba forza para seguir adiante.

Achegouse ao carballo que Isaura cualificara de Nai e abrazouno, asegurándose de non ser obxecto de ningunha mirada. Estendeu os seus brazos derredor. Non o amandaba. “Máis de dous mil anos medrando e coidando todas estas crías, convivindo cos abeneiros, as nogueiras, os castiñeiros e outros seres do bosque. Que gardaría na súa memoria?”. Non entendía toda a amálgama de sensacións, de sentimentos e de reaccións do seu corpo ante a grandeza daquela planta e de todo o arboredo. Pousou as mans en cheo e deixou que a súa cara tocase a casca dura e rouchada. Pechou os ollos e quixo ser consciente de todo o que se remexía nas súas entrañas. Quería darlle as grazas, sentía esa alianza coa veciñanza de Vilaseca. E pareceulle percibir unha delicada caricia que cabalgaba polas súas mans, lle percorría os brazos e lle alcanzaba as costas. Era cálida. Abriu as pálpebras; quería saber que a estaba agarrando con tanto agarimo. E tropezou cunha mirada lila, pestanexando dentro da madeira. Despois do susto lembrou:

–Es a fada desta árbore? A que viron onte os meus sobriños? É verdade que tes o cabelo coma o meu!

–Si, son. Pero non teño o cabelo sempre vermello. No inverno vírase prateado, na primavera verde e no verán é dourado. Déixate estar, se che presta –Fixo un descanso e Mariluz volveu pousar a cara no tronco–. Sabes? –proseguiu a doce voz–. Cando esta Nai era unha árbore miudiña, hai máis de dous mil anos, vin unha muller da túa estirpe despedirse da que era a nosa Nai naquel momento.

–Despedirse? –Inquietouse.

–Si. Daquela os guerreiros do Castro de Vilaseca tiveran que enfrontarse a uns invasores procedentes de Roma que chegaran ata aquí ás orde dun tal Xuño Bruto.

–Se os romanos bautizaron Fisterra, ben puideron pasar por aquí, si. Non sabía que Vilaseca fose un poboado tan antigo. En fin…, tampouco me puxen a pensalo. Pode que sexa o máis normal. Pero dime, esa antepasada miña, que pretendía?

–Non cho vou contar.

–Non? –rouchou as cellas e amosou a súa tristura.

–Moito mellor. Mira dentro dos meus ollos.

A mente de Mariluz foi tragada e transportada a través da espiral dourada que daba voltas no fondo lila dos ollos da fada. Era consciente de que estaba tocando a pel da árbore, mais o que percibía era doutro tempo e doutro ser. Sentíase en perigo dentro do corpo fráxil dunha planta miúda. En fronte, un fornecido carballo acubillaba cinco figuras humanas, vestidas de túnicas brancas gornecidas de encaixes, que cantaban. Cada unha portaba un cetro vermello moi alto que remataba nunha luz branca. Empregaban unha lingua descoñecida para ela, pero entendía que era un acto solemne. Escoitábase de fondo un acompasado son de pisadas, berros guerreiros e golpes metálicos, que facían estremecer a paraxe.

As cinco persoas, entre as que había unha muller con pelo roxo, de unha en unha, achegáronse á árbore xigante, dirixíronlle unhas verbas e abrazárono. Despois, todas á vez, moi preto dese vasto tronco, sacaron algo dunha pequena bolsa que levaban colgada na cadeira e metérono na boca. Caeron de súpeto, e formouse un resplandor prateado arredor daquel carballo. Cando a claridade esmoreceu, xa non estaban os corpos.

Pola terra chegou outra aperta, tamén a ese neno do arboredo desde o que Mariluz observaba o que pasaba. O gran carballo despedíase do bosque e dáballe instrucións a cada un dos fillos mentres o ruído aterrador se achegaba. Alí se xuntaron un cento de soldados, coas súas espadas e escudos. Puxéronse a buscar. Mesmo tropezaron varias veces contra as ramas desde onde se vía ese anaco da historia do lugar. Ían e viñan, por un lado e por outro, seguindo as ordes dun xeneral cada vez máis enfadado. Despois de remexer as follas, de espetar os arbustos e de non atopar nada, cambiaron a tarefa. O obxectivo era tombar aquela árbore maxestosa que acababa de dicirlles adeus aos seus. Como se dunha execución se tratase, xuntaron follas e ramallos ao seu derredor e prenderon lume. A tarefa levou varias horas. Mentres a cortiza se ía chagando, todo o bosque sufría a dor. Seguiron as follas máis secas, os gallos delgados, as ramas, pero as lapas non puideron con aquela rolla de espécime de moitos anos. Por fin, os romanos marcharon. E volveuse ver a luz branca. Desta vez envolveu todo o que quedaba do sentenciado e tragouno na terra. A Mariluz pareceulle que estaba no mesmo lugar da estrela que había no chan da ermida.

–Agora volvemos ao teu tempo –dixo a fada.

De novo, a espiral dourada daba voltas nos ollos morados.

–Uff. Estou un pouco mareada. Canto tempo pasou?

–Tranquila. No teu tempo, só foron uns minutos. Mira que veñen os teus sobriños. Vou facer que durmo que non estou para máis conversas.

–Tía Mariluz! Mira que ben sabe o leite das vacas de verdade! –dicía un deles cun bigote branco ben debuxado e un vaso de cartón na man.

–Frolinda deume tortilla de figos e comín todo! –presumía o outro.

–Xa imos volver para Vilaseca.

–Nós queremos ficar aquí un pouco máis! –apostilaron á unha os dous cativos.

Ao outro lado da ermida, Xurxo e o seu pai conversaban lonxe do grupo. Un vello tronco caído facíalles de asento.

–Tamos aquí pra contalo, meu fillo. Tiven as miñas dúbidas. Foi case unha milagre. Estas cousas fan pensar.

–En que pensas, meu pai?

–No que é importante e no que non o é. Nas persoas que queremos, nos nosos. Nos que estiveron antes e nos que virán despois.

–Pois si que tás filosófico.

–É a vida e como decidimos vivila. Chámalle filosofía, se queres. Temos as nosas debilidades, saímos do camiño correcto…

–Ou do que se di que é correcto. Quen ten a licenza para xulgarnos e decidir o que facemos ben ou o que facemos mal? –discrepou Xurxo.

–Pode que ninguén. Pero, ás veces está moi claro que alguén se vai esnafrar e queres evitalo. E sábese pola experiencia. Vouche confesar algo –Achegouse–. Lembras a Fina do Outeiro?

–Aquela xornaleira que tivéramos cando eu era novo? Que era ela moi gorda?

–Si. Esa mesma. Non sabes como me poñía o corpo desa muller. Cando vía o seu andar coas cachas bailando…–Remexíase no asento revivindo as emocións– Mesmo chegamos a ter un sitio para os nosos encontros.

–E mamá chegou a sabelo?

–Espero que non. Foi unha debilidade miña. Saír da rutina, vivir cousas que non atopaba na casa.

–Terías sobre cincuenta anos, non si? Coma min agora. Ti cres que se pode deixar de querer probar o que se nos pon diante?

–Por suposto que si. O amor é unha decisión. Non é unha arroutada. E cando estás con alguén, o compromiso vai máis alá desa persoa. Esténdese á familia, ao patrimonio e mesmo á veciñanza.

–E como se fai, meu pai, para non ser escravo dos impulsos?

–Apréndese e decídese, meu fillo.