Febo: 1. Gatos de aldea

Carlos Vega.

Deben gardarse dentro as mentiras que non se descobren? Como se cargan as culpas, para que non lastren os pasos? Que veleno pode limparme? Porque me infestan o peito, a cabeza. Sufro de ataques nerviosos. Tamén teño un pulmón mal, dixo o medico. Cústame respirar cando me sinto exposto. Imaxino que son as mentiras, roendo como ratas.

Ultimamente teño máis pesadelos. Cando durmo, a culpa e os pensamentos mestúranse entre eles e non sei distinguir entre o que fixen e o que pensei facer. Ocúpano todo os remordementos. Gustaríame padecer insomnio e non ter eses pesadelos. Tamén teño bruxismo. Debe ser o estar cheo de ratas, que lles acabo por imitar o roer nervioso. Quixera estar sempre cansado, para perder a consciencia de todas as cousas. Quixera, pero aquí estou hoxe, en medio da estación. Ao descuberto.

Míroa, porque son seu fillo. Pero non quero. Dáme vergonza.  Xa me están a dar outra vez os nervios. Fáltame o alento. Vannos ver todos e faremos o ridículo. Unha vez máis. Por que ten que poñerse a chorar en medio da estación? Que quere que faga? Baixo? Baixo do tren ao que me trouxeron eles mesmos? Por que non para de chorar? Xa non o fago por educación. Estasme a avergonzar, mamá. Míroa como a mira o resto de xente da estación. Como unha molestia. Por que non paras?

Abrázaa a nai dun dos que van ser os meus compañeiros de piso este ano. Fálalle ao oído, con xesto amable. Débolle eu tamén algún tipo de consolación? Son eu o culpable desta merda? Teño que pedir perdón por ir á universidade? Por marchar de casa? Debo dicirlle algo desde aquí? Algo como «Tranquila que vou estar ben, mamá» ou «Xa verás que en dúas semanas, antes de que te decates, volvo estar aquí»? Pero se vou vir case todas os fins de semana. E tampouco hai necesidade deste circo; non creo que se resintan da miña ausencia. Sempre estivemos algo separados. Na nosa casa todos faltamos dalgunha forma.

Meu pai está detrás delas. Podería ser o de calquera. Ninguén diría que está a mirar para min. Non me mira directamente. Nunca o fai. É un dos poucos intereses que temos en común: tratar de nunca mirarnos aos ollos. Pensei que era cousa nosa, particular, pero unha vez que tivemos que levar a Pel de porco á psicóloga, apuntoulle no informe que tiña mirada «esquiva e fuxidía». Debe ser así co resto do mundo. Ou é porque estaba meu irmán? Con el diante as cousas sempre son difíciles de mirar.

Pel de porco leva un anaco distraído, andando arriba e abaixo pola beira da vía. Anda a saltiños, mentres choca os puños unha e outra vez. Mamá chámalle saltimbanquis, pero agora mesmo non creo que estea a decatarse do circo. Non querían traelo, estou seguro. Pero insistiu en que quería vir ver o seu irmán. Para min tamén era mellor que non viñese. Unha despedida rápida, curta, quizais interrompida, oxalá que inexistente. Unha onde ninguén se teña que fixar en nós. Demasiado pedir.

O tren renxe e a porta do vagón acode ao meu rescate. Doulle un ultimo tirón á maleta mentres corre sobre o marco a folla de metal. O vagón comeza a moverse. O espectáculo chegou á súa fin. Miña nai non debe ver nada, ten os ollos vermellos e inchados de tanto secalos. Pel de porco decatouse do balbordo e fita para min, despedíndome coa man. Ergo a miña de volta e sorríolle. Detrás del, meu pai. Pola postura creo que, por unha vez, estame a fitar directamente. Nótoo no pelexo. Pronto quedan atrás as caras, a estación, os picos dos edificios. Resulta case hipnótico ver como o tren se vai afastando de aló, da miña vergonza, ata que non queda rastro ningún da vila. Eu aínda teño a man no aire cando me chaman desde atrás. É Xosé, un dos meus compañeiros:

—Como é a túa nai, eh? A miña tamén o pasou mal cando me fun o primeiro ano, pero tranquilo que en nada volvemos todos. Veña, vamos buscar os asentos.

Co billete na man, sígoo a través do estreito camiño entre as filas de cabezas ladeadas e pernas estiradas. Ningún deles me coñece. Ningún xira a cabeza ou fai mero xesto de recoñecer a miña presenza. Ninguén sabe da miña vergonza. Do vermellas que se me poñen as meixelas. Do ridículo que parezo cando tatexo. Paso entre eles, completamente inadvertido. Por fin.

É domingo, o primeiro de setembro. O tren vai ateigado. Non hai nin un asento libre, excepto as nosas reservas. Tócannos en sitios separados. Mellor. Prefiro as tres horas de viaxe en silencio, sen ter que estar pendente do asento do lado. Non me gusta falar en exceso. Mellor quieto e calado, mirando pola fiestra.

Estamos lonxe do inverno, pero xa é desagradable andar sen abrigo. Levo un par na maleta. O resto da roupa xa a deixaramos no piso na mudanza, hai unha semana. A calefacción do tren dáme nos pes. No asento, todos os nervios da estación vanse perdendo na paisaxe. As ratas quedan durmidas.

De pequeno, na aldea, paliaba os nervios con exercicios de respiración no meu cuarto. Sígoo facendo a dia de hoxe. Vou tomando menos aire cada vez, ata que se volve automática a respiración. Pecho os ollos. O peito, que cando teño ansia se me enche de aire, vai afrouxando. No silencio do vagón rebótanme nos oídos os laios da miña nai. Cada vez máis febles, vanse mesturando coas toses, coas conversacións, cos roces da roupa nos asentos. A calefacción entuméceme o corpo. Controlo a respiración. Lento. Devagar. Cada vez con máis calma.

Antes eu tamén choraba, de pequeno. Moito. Cando me zoscaba con Pel de porco e este me mordía cos dentes torcidos ou cando me mandaban unha nota na axenda para que a firmasen en casa. Choraba a peito aberto, coa boca desencaixada, directamente desde a gorxa. Podería non ter perdido nunca ese comportamento ridículo, se non fose polo do gatiño.

Como en calquera casa de aldea, sempre tivemos gatos. Non tanto como mascotas, senón como visitantes con privilexios. Como son os felinos. É algo que só eles saben facer. Entrar á casa allea, altivos, coa cabeza en alto. Na nosa ían conquistando un sitio aquí, outro a carón da lareira, outro nas cadeiras do comedor… Viámolos ir e vir durante semanas ou meses. Despois, co mesmo desinterese co que chegaban, deixaban de aparecer.

A que máis nos durou foi Manchitas. Tanto que pariu dúas veces. A primeira fíxoo fóra, nunha das casas ruinosas que tiñamos ao lado. A segunda, quizais por familiaridade, quizais porque non atopou outro sitio, pariu baixo o feixe de leña que tiñamos no cuarteliño, onde afumabamos os chourizos.

Eu baixaba moito a vela, ás veces con Pel de porco. Eu debía ter uns trece anos; el, catro menos. Asomabámonos entre os madeiros, tratando de non asustar a gata. Espiabamos, en pleno decembro, aquela escena dos gatiños cegos, famentos, como se fose un Nacemento só para os nosos ollos.

Fun eu quen lle insistiu ao meu tío para que os subísemos á casa. Quería que estivesen mellor resgardados, nunha mantiña, non no garaxe, onde ía frío e estaba sempre ás escuras. Que os tivésemos protexidos. Ao final convencémolo. Un a un, ímolos recollendo ata un acubillo que lles fixemos no sofá. Manchitas protesta ao principio e tírasenos entre as pernas, pero cando viu o tobo que lle erguera entre os coxíns, comezounos a traer ela mesma, trabados polo pelexo.

Xa eran as vacacións do Nadal. Pel de porco e mais eu pasábamos as tardes vendo a TDT no sofá, xunto aos gatiños. Ceabamos moi cedo; os nosos pais durmían na aldea do lado e non se querían deitar tarde. Nos quedabamos para facerlle compañía ao noso tío, que o resto da semana ficaba só. Durmiamos en cuartos separados e eu levaba a Manchitas e os gatiños para o cuarto comigo, que estarían mellor, coas mantas e o radiador.

Aquela noite transportei o acubillo de coxíns ata o cuarto, gatiños incluídos. Metinme rápido entre as sabas de flanela, mentres prendía a calefacción. A gata miañoume a carón da cama. Abrinlle as mantas para que se abrigase dentro. Os filliños alborotaban desde os coxíns. Foinos collendo un a un e deixándoos entre as miñas pernas, baixo as mantas. A sensación era como media decena de peluches que ían tremendo cada vez menos, segundo o radiador ía quecendo a habitación. Eu tamén me ía deixando vencer e, con Manchitas deitada no meu peito, caín durmido.

Erguinme cedo ese día, co balbordo dos galos. Botei en falta o usual peso da gata, que non me deixaba moverme. Incluso antes de erguerme notei que algo ía mal. A cama está baleira e as pequenas siluetas que debuxaban os gatos baixo as mantas desapareceran.

Coas contras fechadas, intento distinguir o cuarto ás escuras. Erguinme coas costas contra o cabeceiro e tratei de ver algo máis aló das siluetas do armario que teño enfronte. A porta está pechada e as fiestras tamén. De súpeto escoitei o pequeno miañar dende debaixo, a carón da cama. Dúas pupilas verdes, resgadas, como de monstro, observábanme fixamente desde alí.

Prendín a luz, pero Manchitas permaneceu inmóbil, fitando cara a min. Os gatiños estaban todos ao seu redor. Todos? Un presentimento golpeoume o peito. Tirei das mantas. Un segundo, un instante antes de pensalo por completo, estouno a mirar. Un pequeno corpo, igual aos que miañan agochados detrás dela, esmagado polo meu peso.

Contra as sabas brancas, aquela silueta pareceume que só era unha mala sombra. Pero tiña unha pequena gota vermella, xa seca, ao lado da boca desencaixada. As malas sombras non sangran.

Non lembro se o toquei. Neste soño si que o fixen. Estaba morno de levar toda a noite debaixo miña. Antes que calquera outra cousa, sinto a necesidade de ocultalo. Rápido. Meus pais xa debían de ter chegado e non tardarían moito en vir a comprobar por que non me erguera aínda.

Antes, as culpas que tiña eran moi pequenas. E marchaban enseguida. Non roían nada: Pelexas con Pel de porco, mentiras para disimular as notas da axenda, agochar a comida nos petos… Cousas que non valían máis que unha tarde castigado. Pero isto? Canta culpa custaría?

Petaron naquel momento na porta do cuarto. Deume tempo a tirar das mantas un segundo antes de que entrase mamá a ver por que non me levantaba. Que se había que ir a axudar na horta, que si tiña que irlle recoller un cesto de patacas á bodega. Asinto coa cabeza, freto os ollos, fago por parecer aínda durmido, pero teño o corazón que me vai estoupar. Notaba o corpiño debaixo miña, e non podía facer nada por apartalo sen chamar a atención. Manchitas seguía mirando para min, non se moveu en todo ese tempo, nin cando mamá abriu a porta, berrándome por unha ultima vez para que me levante.

Vístome ás présas. Teño que sacalo do cuarto dalgunha maneira. Penso en recollelo cun dos guantes de podar que temos abaixo, pero quedaría a habitación soa mentres baixo. Cólloo, ao final, facendo pinza cos dedos. No sei se Manchitas segue cravando en min eses ollos. Non quero nin imaxinalo. Antes de saír do cuarto xa sei onde o vou facer. Nas casas abandonadas que temos ao lado.

Antes de cruzar o comedor, poño a man en paralelo coas pernas, ocultándoo co meu corpo. Non fai moita falta; Pel de porco, que se ergueu hai tempo, está a ver a tele. Por sorte, mamá tamén está ocupada picando verdura. Máis adíante temo atoparme co meu tío ou con papá, pero xa deben de andar nas hortas.

Saio da casa co brazo ríxido, pegado ao corpo. Unha das casas en ruínas ten a porta vencida, seino eu. Tantas fins de semana alí daban para probar todas as portas abandonadas. Comprobo que non sae ninguén da miña e entro, empurrando a placa de podre madeira que a tapa.

Dentro non se distingue nada. As fiestras están cegadas. Sei que hai unha cama comesta polos bechos e varios cestos cheos de aparellos enferruxados, pouco máis. Sen entrar máis alá, lánzoo á escuridade, sen mirar. Non quero saber onde cae. Non quero ser capaz de atopalo de volta. Que a escuridade trague o que fixen, igual que comeu aquela casa.

Estiven a piques de saír antes de escoitalo. De correr a porta e volver á casa. Pero escoiteino. Bateu contra a madeira do chan cun golpe tan feble, case imaxinario. Quizais por iso me persegue ata hoxe. Porque foi a primeira culpa que a memoria infantil non conseguiu soterrar. Acompáñame co resto dos remordementos. Lémbrame que son culpable. Que no final, as ratas devoraranme.

Espértame o balbordo do vagón. A xente está a erguerse e a recoller as maletas. Xosé e Dani, o outro compañeiro de piso, xa están a poñer os abrigos, cos bolsos xa colgados dos ombros. Levántome eu tamén. Sen moita dificultade. Estou acostumado a ese pesadelo en particular. Soño moito coa aldea ultimamente, pero xa non me inquieta como antes.

Saímos á plataforma nun formigueiro de cabezas. As escaleiras mecánicas renxen ateigadas. Case todos somos estudantes. Penso que varios de primeiro ano, por como quedamos ás portas da estación. A capital esténdese diante nosa. Os rueiros, ocultos xa pola noite, pérdense cara ao norte.

Agarramos as maletas, igual que moitos outros. Ao contrario que na vila, nesta cidade ninguén nos mira. Ninguén sabe de min. Camiñamos pola rúa e non recoñezo nada do que vexo. Non hai memoria que me alcance aquí. Non hai ridículo. Nin nervios. Teño unha nova sensación ao pararmos diante do portal de ferro negro. É a oportunidade de deixar atrás o que me roe. De comezar baleiro, sen lastres. Por un intre, síntome capaz de ser algo máis que un niño de ratas. Ser alguén máis. Por fin.