O burato do Xerión. Episodio 1

Guillermo Rodicio.

“Forxarei con ferro de forxa pico, pa e marra, e con eles desvendarei os misterios do mundo”. Unha idea apuntada ao calor da épica de madrugada, no marco de meses de detallado planeamento, dúbidas, encrucilladas loxísticas e hipóteses criminais, culminaba nun paseo do máis prosaico polos corredores dunha multinacional de bricolaxe no Marineda City. Samuel terá moitos defectos, pero creo importante recoñecerlle que por moi delirante que aparentase esa frase apenas bosquexada, dedicara un tempo serio a investigar o proceso de forxa, as posibilidades de adquirir unha individual, visitara un ferreiro tradicional en Guitiriz e mesmo queimara as mans un par de veces facendo probas. Se vos fixades, aínda tiña unha venda nos dedos da esquerda. Se Samuel acabara pregando o seu plan a unha máis práctica compra das ferramentas no centro comercial, debíase a un honesto interese en comezar o seu proxecto sen máis atrasos e non a unha renuncia dos principios románticos. 

Ademais, saír da cidade ata o Marineda tiña o seu aquel épico se querías velo. Unha procura entre os andares infinitos daquel depósito comercial que se levantaba no extrarradio como imaxe especular da Coruña real, o Marineda xigantesco e desproporcionado. Sacar a espada da lagoa do capital. Agardando na fila da caixa coas ferramentas do trinque na man, Samuel non podía evitar poñer a orella en conversas alleas e sorría de medio lado imaxinando o que pensaría Pardo Bazán se soubese que a súa Marineda era o lugar da Coruña onde máis galego se falaba. Quizais finxiría que non lle importaba moito. Quizais si lle proería un chisco.

Pico, pa e marra, ferro e brazo, nada máis. Deixara xusto para o último momento a compra dos elementos imprescindibles, se cadra porque ata o intre en que sentou no bus de volta a Coruña, de volta a Monte Alto, o plan non parecía real de todo, aínda podía ser só un soño febril co que enredaba nas tardes longas de escribir a tese e sentirse só e amolado co mundo. Mais agora tiña pico, pa e marra e o bus urbano volvía desde as terras da fantasía de Pardo Bazán ata a verdadeira cidade.

A Coruña é famosa entre quen a coñece por estar montada sobre unha península. Nos nosos tempos, a maior parte da poboación vive xa en terra firme, mais o núcleo histórico gornecíase desde antigo detrás dunha lingua estreita de terra que o unía ao continente, o que define a íntima personalidade da urbe como a cidade-illa-que-non-é-illa. A entrada do istmo da Coruña, da praza de Pontevedra cara adiante, divídese en tres avenidas grandes, que se diversifican á súa vez en pequenas rúas capilares. A un observador casual, esta topografía podería asemellárselle ás arterias que atravesan o pescozo para regar un cerebro peninsular, mais Samuel, pasando a praza cara a San Andrés, sentíase decorrer en movemento peristáltico por un nutritivo cordón umbilical, o istmo non como unha articulación, senón a abertura dunha plataforma de alimentación externa.

Montado no bus urbano, de camiño ao barrio de Monte Alto, resultaba evidente por que o sistema circulatorio urbano e o do ser humano foran descubertos ao mesmo tempo no século XVII. Tivo que ser observación do movemento das persoas nas grandes cidades do primeiro renacemento o que inspirou a William Harvey para postular que o sangue navega polo corpo en rúas estreitas de dobre dirección, impulsadas polo bombeo dun corazón. Unha vella inquiría a Samuel desde o asento de enfronte, como se soubese que se estaba preguntando cal era o gran corazón da Coruña. Tamén Harvey foi obxecto de persecución no seu tempo xa que, ata as súas teses, os sabios pensaban que o sangue era xerado ininterrompidamente no corazón a partir dos alimentos, función que en realidade é realizada na medula ósea, Síntese e circulación non son a mesma cousa. Un hospital materno engorda un constante repositorio de humanos que irán por aí levando osíxeno dun lado a outro para gloria do grande urbanismo. Mais a cuestión é que fai moverse aos humanos.

Ou quizais a señora miraba mal a Samuel porque non é normal andar en bus con pico, pa e marra. Non, a ver, tampouco é tan raro, Samuel sabía que a clave para non parecer culpable é estar convencido de que non se está a facer nada malo, porque tampouco o seu plan era unha cousa delitiva, alegal como moito, o maior perxudicado sería en todo caso el mesmo…  A señora de enfronte miraba mal porque debía ter cataratas, seguro.

Samuel baixou no bus no Mercado de Hércules, en pleno Monte Alto. Resistiu o instinto de ir correndo directo para a casa. Non estaba facendo nada malo, non hai razón para esconderse, vivamos con normalidade. Pegóuselle a desagradable sensación de estar a ser observado, desde detrás da cortina dalgunha casa vella. Pasou pola panadería da rúa Forcarei a mercarlle unha barra á señora Merche, que o coñecía de toda a vida.

—Ola, Samuel! Como imos? Póñoche unha barra de picos ben tostada como che gusta a ti?

—Boas, Merche, si por favor.

Alguén entrou na panadería. Era un local estreito e alongado, e bastaba unha persoa para bloquear a entrada. Samuel estaba tranquilo, quería estar tranquilo, volverse a mirar o home na porta denotaba nerviosismo e el non estaba nervioso. Non se xirou.

—Mira, hoxe téñoche tamén unha empanada de zorza que me trouxeron de Caión. Queres un anaco?

Samuel seguiu sen xirarse. Mira as engurras de Merche, que curiosas, podes miralas todo o que queiras que é normal mirar para a persoa que che está a falar.

—Hoxe non, que xa vou cargado e non teño mans.

—Ah, estiveches de recados, claro. Pois nada, gárdoche un cacho se queres? Tes que comer, que te vexo moi delgado.

A luz da bombilla no teito da panadería tremeu e Samuel sentiu un calafrío sen razón. Por que hai unha bombilla acesa a plena luz do día? Xerouse unha sombra estraña. O home da porta levaba un sombreiro de copa? A señora Merche achegouse un chisco mentres metía a barra nunha bolsa de papel.

—Fáiseche moi grande a casa para ti só, Samuelín? Moito penso no teu pai, que a miña neta fai a comuñón este ano e a señora que lle dá catequese agora non me gusta nada, teu pai tiña moito mellor man cos cativos.

—Eh, non, a casa está ben…

—Mira, eu gárdoche un anaco de empanada e se queres vén por ela. Ala, ciao, ciao.

O home da porta tusiu, como só pode tusir un señor vello e inofensivo sen sombreiro. A bombilla do teito estaba acesa como está sempre nun local tan pequeniño e Samuel sentiuse estúpido na porta da panadaría sen que ninguén lle preguntase polo pico, pa e marra que levaba na bolsa.

Non vos confundades coa amabilidade de Merche. Monte Alto era territorio fronteirizo para Samuel. Vivira alí toda a infancia e como nativo, se fose necesario, podería orientarse nos días de néboa máis mesta, pois sabía de memoria o número de pasos entre cada encrucillada e paso de cebra, podía notar segundo o pegañento das baldosas a proximidade dun taller ou dunha peixaría, cada cheiro específico de callos ou tortilla indicáballe diante de que bar estaba e o día da semana específico. Si, Samuel podía agocharse no barrio, coñecía os recunchos todos. Mais igual que cando rescatas unha camiseta vella do fondo do armario, xa non sentía Monte Alto como a súa propia pel. Na época da facultade aínda vivira alí co pai, mais perdera contacto coa maioría dos amigos do instituto. Nada máis coller o título de filoloxía fuxira de polisón en barca pola enseada de San Amaro sen mirar atrás, fixera o posgrao no estranxeiro e de volta na universidade para facer a tese escollera vivir en Culleredo (en Culleredo, por Deus), e só baixaba a Monte Alto para visitar a seu pai.

O barrio mudara pouco, sobre todo mudara el. De camiño a casa cruzouse cun tipo musculado paseando un dóberman cachorriño que lle foi cheirar as bolsas de pan e ferramentas. Samuel conseguiu non poñerse nervioso e mesmo fixo un aceno de saudar o dono do can, pero este non o recoñeceu. Seguiu camiñando sen darlle importancia. A quen lle importaba que Samuel recordase aínda o olor do vómito daquel mesmo tipo moitos anos antes, no seu oitavo aniversario, trousando chetos na festa que lle organizara a súa nai.

A casa familiar de Samuel levantábase dous andares por riba do chan na rúa do Vixía. Pintada de granate notábase que o segundo andar fora unha reforma posterior e transmitía cerca sensación de Frankenstein, de proxecto en marcha. Enfronte tiña algúns edificios altos e aos lados outras casas parecidas, algunhas máis humildes, típicas de pescadores. O seu pai adoitaba fachendear dicindo que era “o coruñés que nacera máis cerca da Torre de Hércules”, como parte dese coruñesismo agresivo que a Samuel sempre lle desgustara un pouco, que lle parecía tan pouco galego, por moito que probablemente como dato fose bastante certo. Hoxe en día había edificios máis próximos a Torre, mais todos eran recentes e había décadas que a xente deixara de nacer nas casas e marchaban aos hospitais afastados do faro para estrear o mundo. A casa da Vixía observaba a Torre desde moito antes. 

A casa recibiu a Samuel silenciosa e fresca, pechou con chave e foi deixar as bolsas á cociña. O reloxo de parede marcaba aínda as 6, naqueles días de inverno facíase noite xa pronto, pero segundo os seus cálculos non debía comezar o traballo ata a primeira hora da madrugada. Quentou auga para facer un té. Desde aquel ángulo da cociña podía ver o espello grande do corredor, e reflectido nel o salón. A casa que recordaba da súa infancia xa cambiara moito despois de morrer a súa nai, durante os anos que o seu pai pasou alí só. Samuel levaba un ano case vivindo na casa e fora introducindo aínda máis cambios, devagar, case sempre consistentes en tirar cousas vellas e non poñer novas. Cando se mudou aínda saía con Sara e intentaran vivir xuntos, pero cortaran aos poucos meses. O floreiro branco de adobe, sen flores, colocado na mesa do comedor, e un póster de Amelie xunto á porta de entrada eran as únicas testemuñas do seu paso.

Samuel pasou a tarde no seu estudo do segundo piso, escribindo na tese e deixando arrefriar o té. Fóra, a noitiña de novembro fora poñéndose máis fea, bruaba o vento desde o mar, non se sentía a ninguén camiñar pola rúa, os elementos ían colocándose no seu sitio. Supostamente, escribía a tese, consultaba algún libro, pero xa tiña o nervio no corpo e non paraba entrar no Twitter só por intentar pensar noutra cousa. Notaba o Leabhar Ghabhála mirándoo desde o lugar de privilexio da súa biblioteca, pero hoxe non o ía mirar, non era o día de miralo. Comprobou unha vez máis o seu correo, coa esperanza de que chegase unha contestación do Doutor B. Querería ter oportunidade de falar con el antes de comezar, pero non o podía pospoñer máis.

Deron as 12.30. Na noite pecha, os veciños máis novos durmidos, os máis vellos xordos abondo, a fronte atlántica camuflando os seus pasos. Samuel foi recoller o pico, pa e marra. Pasou por diante do espello e desde o corredor abriu unha trapela que levaba ao soto da casa. Recordaba de pequeno, en noites de inverno como aquela, sentir desde o quentiño da cama o renxer das escadas baixo os pés da súa nai, que baixaba a por fariña á despensa para ter biscoito ao día seguinte. Hoxe a madeira renxía por el. 

A antiga despensa fora totalmente baleirada e no chan quitara a parte de cemento correspondente a un cadrado de dous metros de lado. A pedra negra asomaba por debaixo, o solo invitaba a Samuel, retaba a Samuel. Apertou o puño no agarre do pico. A casa da Vixía estaba a facerlle un agasallo. Desde alí abriría un burato ata o fondo da Torre de Hércules, e non había casa en que o traxecto fose máis curto e mais seguro. Non sabía aínda por que, pero era un burato que el tiña que abrir, que só el podía abrir.

  Brandirei pico, pa e marra e con eles desvendarei os misterios do mundo.