O lamento da Hidra. 1. Non son un escritor frustrado
Carlos Vega.
Se non puidese escribir, tería que recorrer a sucedáneos como libros de autoaxuda, ou manuais de figuras retóricas. Pero son escritor, antes que calquera outra cousa. Sei escribir, incluso diría que teño talento e boas ideas, pero fáltame tempo. Mellor dito, quítanmo, róubanmo das mans. O traballo, a familia, Noelia. Todos chupan de min as prezadas horas que debería dedicar á creación. Porque eu teño algo que crear. Teño a historia da Hidra. Pero aínda non podo escribila, ten que seguir madurando.
Unha historia tan complexa necesita tempo. Quero escribir sobre animais de moitas cabezas, de moitos pensamentos. Esa será a miña obra. Ten que crecer dentro miña, teño que darlle o tempo para facelo, pero como o vou facer se as horas, as únicas que teño, escápanseme cada día?
Contra isto, só podo resistir. Nalgún momento recuperarei o que é meu. Mentres tanto, acumulo ideas sobre a Hidra que me calmen a cabeza. Que me deixen descansar. Anótoas en todos os lados, e logo emprego tempo diante do ordenador, pasándoas a limpo. Durmo tranquilo sabendo que o potencial agarda aí, afiado e preciso, tal e como me veu á cabeza. É cuestión de tempo. O que me pertence virá a min. A Hidra terá o seu libro.
Ata hai tres meses vivía cos meus pais e meu irmán. Por cuestión de comodidade, máis que necesidade. Tres comidas ao día, un cuarto limpo e ben iluminado e as mañás libres para escribir. Estaba agardando o comezo do ano académico e investía o verán en descansar e pasar a limpo borradores de futuros proxectos. Mentres, acostumeime a durmir polas tardes, coas persianas baixadas, mentres meus pais vían a televisión no cuarto do lado. Por algunha razón, comezaron a falar máis entre eles nesas dúas horas do que falaban no día enteiro:
—Pero que vai facer, todo o día diante do ordenador? Da mesa prá cama e da cama prá mesa? Apenas cruza palabra e dorme case que todo o día. Suponse que vai empezar o traballo dentro dun mes, e o máximo que fixo por prepararse foi gastar diñeiro en roupa. E segue coa tolada esa do libro, que leva Dios sabe cuanto con iso. Nin sequera mira por…
A partir daquel día, finxín que durmía. Deitábame e pechaba as contras da ventá, pero tiña o corpo ansioso. Na escuridade do cuarto, mantiña os ollos ben abertos e escoitaba as conversas mal disimuladas polas paredes de fino papel pintado. Alimentei a Hidra con elas. Co corpo incómodo a imaxinación vólvese moito máis produtiva. Escoitándoos barballando contra min, síntome coma un suicida que toma notas do veleno que está tomando. Pero é necesario. O libro da Hidra é o libro dos Feridos.
Acumulei máis un par de semanas nesa situación. Cando crin ter o veleno necesario para encher as follas, díxenlles que marchaba. Por un segundo crin ver sospeita tras a falsa alegría de meu pai, que apenas falaba naqueles monólogos de miña nai, mais pronto me animaron a comezar a mudanza. Non sabían que aínda non atopara nin onde quedar. Por sorte dei cun piso decente na periferia, co que me quedaba dos aforros. Cando comezase a cobrar do instituto, xa tería tempo de buscar algo digno; mentres, facía o apaño.
Noelia comezou a visitarme máis, aproveitando a miña nova independencia. Ao principio adapteime ben. Polas mañás escribía e polas tarde quedábamos ata ben pasada a noite. Pero as madrugadas foron coméndome as horas e cando me decatei, erguíame ás dúas da mañá.
Só espertaba cedo cando durmía con ela. Queimábame de rabia o peito, pensando que estaba aí, chupándome o tempo, tan tranquila. Erguíame contido, con coidado, ata o escritorio, e sentábame a observala. Preguntábame de que lado se deitaría a Hidra naquela cama. Anotaba ideas. Ela durmía ata tarde, se a deixaba. É máis, cando comezaba a espertar aloumiñábaa, tapáballe ben o corpo e mentíalle sobre a hora que era. Se Noelia me roubaba tempo, eu ía quitarllo de volta. O piso comezou a encherse dun silencio semellante ao de meus pais. Un silencio que fedía a reproche.
Deixei de escribir. Volveu aquela incomodidade das tardes pechado no meu cuarto. Pasaba o tempo, practicaba mentalmente as discusións que tería con ela aquel día. Comezamos a berrar por todo. Mentalmente, buscaba o meu punto menos vulnerable e imaxinaba as súas respostas. Xogaba co veleno no fociño, coidando de non tragalo. Decantábao ao longo da lingua ata que chegaba o momento de empregalo, cando ela estoupaba:
—Pero non ves que teis todo o tempo do día, enfermo? Incluso che traio a cea para que non gastes de máis. Para que teñas todo o puto tempo do mundo para as túas neuras. Dende que che coñezo que levas escribindo ese libro de gilipollas do que non dis nada. Non dis nada porque non tes nada, verdade, cóntame.
Eu calaba. Xa imaxinara aquel cuspe, e tiña a resposta perfecta, pero tampouco lle quería facer dano. Deixei que rebentase ela soa, en medio do comedor. Abstraínme ata tal punto que non me decatei de que parara de ladrar ata que enfiou polo corredor, saíndo cun estrondo.
Non tiven tempo para botala de menos porque nun suspiro comezou o curso. O vello dinosauro que me apadriñara había uns anos xubilábase e eu pasaba a ter un despacho para min só. Quen o diría, que no recuncho apartado dun profesor de Literatura, illado entre andeis, ía sufrir tamén de ruído? Demasiado movemento. A través das fendas da porta pechada, non deixan de cruzar as sombras dos alumnos que se dirixen á clase. As súas voces nunca paran de rebotar entre os azulexos verdes, característicos da educación publica. É imposible escribir.
O único descanso que teño é que sigo corrixindo as redaccións da miña clase, que este ano acaba a ESO. Por sorte, acaban igual que a empezaron, en canto a creatividade polo menos. Folios e folios embuchados de palabras que, no mellor dos casos, coordínanse máis alá de xénero e número. Síntome reavivado con cada borrón vermello, con cada meneo de cabeza. Hoxe seguramente escriba na casa, antes de me deitar. Alguén lles ten que ensinar como se fai.
Váiseme a tarde coas correccións, e cando me decato, pétanme na porta para ir tomar o café e “celebrar” o inicio do curso. Baixo ata a cafetaría e atopo nun par de mesas achegadas a todo o profesorado e, por suposto, a el.
David, resto avellentado, exipcio, de como un escritor frustrado sobrevive de talleres e pseudo-publicacións. David, quen é a mostra vivente de que a rinoplastia se lles pode aplicar aos réptiles e demais pragas para asemellarse aos humanos.
—Cona, por fin dás sinais de vida, Salieri! —exclama. Sempre o primeiro en falar. Chámame Salieri por facerse o listo, e porque se pensa que é o único que coñece antigos compositores. Flipado.
—Outra vez aquí, os malos costumes, igual ca as herbas, nunca morren —contéstolle, sen sentar aínda, fitando para el desde arriba.
Pasan dous segundos ata que se retoma a conversación anterior. Todos saben da competencia que temos, pois somos os “escritores”. Ambos conseguimos as nosas prazas grazas á axuda do mesmo vello, moi afeccionado á literatura local. Desde entón mantemos unha silenciosa partida de conquista que, penso eu, está a punto de decantarse. Porque o que non sabe David é que por fin atopei a Hidra, e que el non podería escribir nin en tres vidas un libro coma ese.
Por suposto que non o sabe, pois segue pretendendo o foco protagonista de calquera espazo que ocupe. Desta ocasión, dálle por contar adiviñanzas. Son rebuscadas e os demais tardan en suxerir posibles respostas. Quen se cre? Se seguro que as atopou de rebote. Deslizo o móbil fora do pantalón e busco a solución, intentando non levantar sospeitas Paso de malgastar o pensamento en algo así, porque só é cuestión de rañar no miolo, e non penso pagarlle cun segundo máis.
Deixa caer, tras facer o ridículo co do enigma, que hoxe pola noite vai presentar a última novela que ten nunha libraría famosa de aquí. Incluso eu teño mercado algún libro nela. Como se botan a perder, por catro chavos, presentando calquera cousa…
—Ah, si! Por aí está Carlos, lévallo a el —A mención do meu nome tráeme de volta ás dúas mesas pegadas da cafetería, e vexo un rapaz que leva nas mans unha carpeta e que mira de David pra min e de min pra David.
—Seguro, non lle será molesto? —A cara do rapaz prendese como un tomate.
—Claro que non, seguro que lle é un pracer darche a súa opinión, xa verás —Sorrí, con dentes brancos coma o cal.
Algunha vez me ten feito algunha parecida, esta culebra. Mándame alumnos do seu taller, a quen lles lapa o orgullo con palabras bonitas, para que lles revise os textos dos seus exercicios. Así, ao ter que criticar eu de verdade as cousas, quedo como o profesor amargado e David pasa a ser a fonte de inspiración e exemplo a seguir de tropas e tropas de cabezas baleiras.
Acéptolle o manuscrito, non me queda outra, e aguanto o resto da reunión con el nas mans. Tíroo en canto chego a casa, nunha escolma de carpetas semellantes, sen abrir. Atopo un silencio distinto na entrada desta vez. Contra o anterior silencio forzado, da compaña que cala, a casa ofréceme unha calma baleira, solitaria. Respiro aliviado e sento diante do televisor. Quero limpar a mente antes de poñerme a escribir.
Quedo durmido na canle de deportes e, cando esperto, miro o reloxo. Queda unha hora para a presentación de David. En última instancia penso que quizais poida sacar algo de veleno desa situación. Non chove, máis achégase outubro. Decido aproveitar, agarro o abrigo e saio paseniño cara á librería. Atragóaseme a hora de antelación e, sen querer chegar antes, volteo polos parques.
Asegúrome de chegar á dirección que aínda me resoa nos oídos, de tantas veces que a repetiu, cando xa non queda ninguén con que cruzarse na entrada. Observo, desde un farol da rúa de enfronte, como David xesticula enfronte da pequena presentación chea de cadeiras. Ocórreseme algunha frase que ten que ver coa Hidra. Apúntoa no móbil e sigo observando. Non, non teño tempo. Xa é de noite e teño que pasar a limpo as ideas de hoxe. Podería ser o comezo do libro, incluso. Ten potencial, e un veleno puro. Decidido, voume erguer hora e media antes do traballo e redacto todo isto.
Mañá empezo.
Gustoume este primeiro capítulo. Gústame, por unha banda, que o autor use o seu propio nome para o protagonista, tamén será porque eu tamén me identifico con esa idea de escritora desquiciada. hahaha
Por outra banda, penso que é un capítulo moi amplo, e que sitúa ao lector frente un futuro ambiguo, no senso de que pode pasar calquera cousa. As personaxes son bastante secundarias no que respecta a todo o que non é o protagonista, que ten sen dúbida a voz da obra. Ao tratarse dunha historia como propuña Carlos, así de aberta, simplemente creo que neste primeiro capítulo podemos adiviñar que o que se conta é que hai unha persoa que está escribindo un libro de xeito neurótico, e que ultimamente o único que lle importa é a configuración de este, malia que, semella, non pode.
Unha cousa que se me fixo un pouco difícil de ler foi o santo dende o pasado ao presente inmediato cando fala de Noelia, que eu sobreentendo que é unha moza del mais non se dan demasiados datos, e é un pouco complicado que de súpeto desapareza porque o protagonista está obseso coa redación da Hidra.
Teño ganas de seguir lendo
Paréceme moi ben descrita a obsesion de Carlos pola Hidra, hai moi boas frases, moi boas conexions de ideas entre a realidade e o concepto que se vai construindo arredor do monstro. Tiven algunha confusión con respecto a se o protagonista era novo ou adulto, e tamén me pasou como a Sofía co tema de Noelia e os saltos no tempo.
Que dificil é manexar a primeira persoa. Ainda facéndoo ben, que o autor o fai, non remata de encaixar, na miña opinión, co que se conta. Esa recapitulación de feitos pasados (cara o lector? cara si mesmo?), esa case que autoparodia nalgunhas pasaxes…
É un primeiro capítulo que semella un relato, funcionaría ben como relato. Preguntome como vai continuar (eso é bo), porque deixa moitas cousas pechadas, moi concretadas. Xa se resolveu a relacion cos pais e con noelia… o que veña será novo. Supoño que a intención do autor é tomar todo isto como punto de partida para chegar a algures. Pode haber algunha pista ó final coa aparición dos compis do traballo. Iso estivo ben.
Carlos semella bastante trallado da cabeza, pode ser complicado compaxinar esa locura interior cun comportamento racional, sobre todo se a cousa vai a mais.
Quedo expectante, coma se estivese ollando o arriscado número dun funambulista procrastinador.
Que consello podería dar de cara a proximos capitulos? Pois que os pensamentos do prota se centren mais no seu presente. Por exemplo, todo o que se di de Noelia poderia repartirse entre os primeiros 4 capitulos, en determinados momentos nos que lle veña ela á cabeza, en lugar de soltalo todo xunto no primeiro sen mais razón que a de contalo cronolóxicamente. O dos pais igual.
Por certo, paréceme moi boa idea non comezar a xulgar as novelas en serio ata o capitulo 4. Hai que darlle tempo.
Aínda que non soen gustarme as historias que falan de escritores, interesoume. Recoñezo que empatizo con eses proxectos complexos que se agotan nas notas previas, na eterna procrastinación de magnas obras das que as circunstancias e as persoas coas que convivimos soen cargar coas culpas. Verse aí, no texto, coma se o autor estivera dentro da túa cabeza. Encántame a prosa fluida, o estilo da narrativa, por momentos moi enxeñosa, como a descrición de “David, quen é a mostra vivente de que a rinoplastia se lles pode aplicar aos réptiles e demais pragas para asemellarse aos humanos.”
Como inicio dunha novela, gústame porque non deixa ver ben por onde vai tirar. Será unha novela dentro dunha narración, metaliteratura de ficción? Moi interesante.
Sorprendeume este fragmento: “Co corpo incómodo a imaxinación vólvese moito máis produtiva. Escoitándoos barballando contra min, síntome coma un suicida que toma notas do veleno que está tomando.”. Quizais desenvolvería máis isto, fáiseme algo hermético pero intrigante, pode dar moito xogo.
Unha frase que me despista é “erguíame ás dúas da mañá.” ¿será da tarde? ¿Ou érguese de madrugada? Non o entendo ben.
Outra frase que me resulta extraña é “O vello dinosauro que me apadriñara había uns anos xubilábase e eu pasaba a ter un despacho para min só” Non me resulta verosímil, que nun instituto público haxa despacho individual para un profesor. Tampouco que non chegara a este posto desde unha oposición. Penso que se o instituto fose privado resultaría máis crible.
Por último, esta liña “sigo corrixindo as redaccións da miña clase, que este ano acaba a ESO. Por sorte, acaban igual que a empezaron, en canto a creatividade polo menos” confundeme sobre o tempo, porque é o inicio de curso, quizais algo non comprendín ben.
Os saltos ao pasado coa historia de Noelia e os pais non me supuxeron ningún problema, resultáronme moi naturais… que curioso.
Antes de esmigallar a análise, direi que este capítulo me enganchou desde a primeira palabra ata a última. Esperta a curiosidade por esa mente de escritor que posterga e saen sorrisos do humor sarcástico que aflora nalgúns parágrafos.
É unha narración en primeira persoa, na que o protagonista nos leva ás deliberacións dunha mente que converte en prioridade do seu existir o remate dunha novela que aínda non empezou. Non me parece casualidade, neste contexto, que sexa a Hidra o centro desa creación literaria en cernes.
A pesar de que Carlos alude ao efecto terapéutico da escritura, no seu caso, semella que a hidra de sete cabezas se lle vai apoderando dos miolos a través de velenos que alimenta con sufrimentos emocionais e físicos. Vémolo no escoitar aos pais ás agochadas, en non gozar do amor con Noelia, en levantarse a deshoras e en recrearse no éxito do compañeiro ao que ridiculiza sen piedade. As feridas do rexeitamento e do abandono e a envexa son lategazos a un ser autotorturado por non cumprir coa súa vocación creativa, por non desenvolver o potencial que alberga.
Tal e como indicaba Carlos Veiga no seu avance, o protagonista burla as respostas que cre atopar, pero queda a dúbida de se realmente non ve a outra verdade do que lle acontece.
Carlos (escritor), encántanme algunhas expresións en particular: “todo o puto tempo do mundo para as túas neuras” ou “mostra vivente de que a rinoplastia se lle pode aplicar aos réptiles”. Soberbias!
A procrastinación é algo ao que todos nos enfrontamos dunha ou doutra maneira, e os folios en branco ou os proxectos que requiren de creatividade levantan muros que moitas veces non somos capaces de saltar. Está moi ben recollida esa loita, que parece conducir a un trastorno psicolóxico (ou que xa é) e á soidade. Teño curiosidade por ver como vai avanzando este rapaz.
Paréceme moi boa a idea de que poidamos coñecer o camiño das historias en tres capítulos, antes de empezar a eliminar.
Este capítulo metaliterario funciona especialmente ben no contexto do Torneo, acho. Dalgunha maneira, séntese como se o propio acto de lelo fixese parte da novela. Non son moi amigo das novelas sobre escritores, debo recoñecelo; talvez por iso, a ollada ao protagonista, que non parece moi positiva, si me atrae.
Penso que profundar nesa veta satírica pode ser moi produtivo, especialmente pola coincidencia entre o nome de personaxe e autor. Canto máis sangue molle a pantalla, máis prometedor me parecerá o que veña. Mais aínda non podo saber se esa crueldade con un mesmo vai ser o interese final do proxecto.
Como crítica: a sucesión de parágrafos curtos, bastante oralizados e espontáneos, dá velocidade e credibilidade ao relato en primeira persoa. Mais tamén vai contra a atención de quen está do outro lado, que pode sentirse tentado a ler en vertical. Non lle viría mal, penso eu, un tempo un pouco máis relaxado.
Non sei moi ben como valorar este primeiro episodio. Estou, como penso varios das outras compañeiras, un pouco ao abeiro de por onde siga para poder valorar.
Eu non teño nada en contra das novelas de escritores que reflexionan sobre a escritura, mais si ten a dificultade de que é un xénero moi empregado e iso fai fácil a comparación e dura a competencia. Por exemplo, a idea da Hidra como monstro que se lle aparece ao escritor de forma obsesiva recórdame ao Griffon na novela de Alfredo Conde. E o ton autodestrutivo en xeral, á maneira de ver a literatura de Bukowski. Xusto hoxe saía a entrevista en Biosbardia de Samuel Solleiro onde criticaba que esa visión cínica fixo dano á idea do escritor maldito e, con matices, non lle quito razón. Gustaríame ver quizais n’O lamento da Hidra unha volta de torca sobre estes tropos. Neste primeiro episodio hai algunha nota de humor, que me gusta neste sentido, quizais o ton paródico e a autoconsciencia sexa unha boa saída.
Para facer isto, concordo con Lois en que a primeira persoa do narrador fai todo máis difícil, mirar ao personaxe desde fóra, pero é certo que se se consegue pode ser moi potente. Como crítica, a min tamén me descolocou ese “erguerse ás dúas da madrugada” que entendo que debería ser o mediodía. En cambio, entendín sen maior problema os saltos con Noelia.
A primeira parte dos pais ten algunha frase interesante pero penso que é o máis frouxo. Gustoume moito máis cando comeza esa relación de rivalidade co outro profesor. Como consello con esta primeira mostra, eu creo que intentar apegar o personaxe aos acontecementos e ir inserindo os correntes de conciencia, o equilibrio entre interno/externo, pode ser a clave para un bo ritmo.
Gustoume o arranque da novela de Carlos. Arrisca ao presentar ao protagonista, supoño, amosándoo coma unha personaxe que pode caerlle mal aos lectores e lectoras, debuxando rapidamente as súas obsesións, e deixando caer a Hidra como un leitmotiv da escrita que está por vir na novela e na elaboración da novela. A escolla de certas palabras na construción das frases, por exemplo, cando di que Noelia deixou de ladrar, definen a personalidade da personaxe.
Non teño tan claro se unha proposta que parece de autoficción, escribir, publicar ou morrer, etc, podería, ao mellor, derivar en un relato de terror en primeira persoa, onde as obsesións poden ser moi importantes, e onde aparezan outras voces narrativas.
O que a min persoalmente non me encaixa tan ben son os diálogos, cando o narrador está en primeira persoa prefiro que me conte a historia, e o que din, ou el entende que din, as outras personaxes.
Tamén agardo os vindeiros capítulos desta e das demais obras para poder ampliar a visión xeral das novelas antes de comezar as votacións, e estou contento coa variedade temática presente.