Os mortos, di aquel, virán. Primeira parte: ‘Benvidos a Vilaningures’, caps. II e 2

Víctor Pérez.

II

Espertou pola mañanciña co fresco e as conversas das gaivotas, dispostas a comezaren a semana e a súa xornada laboral nos contedores de lixo do porto. As fiestras que deixara abertas deixaban entrar o día. Lacazaneou un anaco pero despois de vinte minutos pelexando por recuperar o sono e saír perdedor por KO, optou por levantarse e comezar a planificar o día. Viñera a Vilaningures cun obxectivo, e ademais quería preguntarlle a Xiana por algunha zapatería onde poder mercar unhas pantuflas e outro calzado de reposto.

Despois dunha hora de repaso de notas no seu caderno e un par de procuras pola internet, asearse e vestirse, saíu do cuarto e baixou á recepción onde topou cun cartel que poñía: “Volvo nun intre”. Dubidou se agardar polo regreso de Xiana, pero era coñecedor de que ese tipo de carteis podían abarcar unha franxa temporal que ía dos dez minutos ás dúas horas e media, tendo sempre en conta cuestións complementarias como a idade, o sexo, a función pública ou privada, ou se había algún partido importante de fútbol, cuestión que a el nunca lle importara demasiado porque era máis afeccionado ao baloncesto. Como despois deste o soliloquio mental seguía sen haber ninguén na recepción, optou por liscar, e ao pasar por diante da porta do salón da pensión case choca cun home que saía de alí.

—Perdón!

—Perdón!

—Non foi nada. Bo día.

—Bo día, e desculpe.

E sen mediar máis palabra saíu á rúa á procura de respostas, ou de novas preguntas, como sempre lle dixera o seu mestre de Historia no instituto. Porén, antes de emular o protagonista dunha película de intriga e misterio, tampouco estaría de máis almorzar un café con leite e un croissant. Dubidou en achegarse ao Marcho pra casa, pero decidiu coller o camiño que revisara no Maps un anaco antes en dirección ao Instituto de Ensino Secundario Camiño do Faro. Vivimos nun país de bares, malo será non atopar ningún nesa dirección, pensou. E así foi, despois de camiñar ao longo de dúas rúas, avistou un letreiro en madeira con letras pirogravadas e vernizadas en caoba que poñía A Nosa Terra. Entrou ao local onde as cadeiras, as mesas e os bancos eran todos de madeira de piñeiro, e a barra era tamén de madeira, mesmo a melena castaña da muller que o atendeu parecía feita de finas tiras de madeira cepillada. Almorzou ben, aínda que non tiñan croissant nin outra bolería industrial, porén o biscoito era espectacular, dun ton amarelo de ovos da casa que alimentaba só véndoo. Tomou un segundo café con leite, este xa pequeno, sentíndose culpable da súa debilidade e lamentándose de que nunca podería ser un bo estoico se sempre caía na mínima tentación.

Quince minutos máis tarde chegou ao instituto. A porta exterior estaba aberta, e xa no edificio principal non tivo problema en dar coa Secretaría.

—Bo día, desculpe. O meu nome é Xan Ninguén, e gustaríame falar co profesor Coitado, Bieito Coitado.

—Vaia, sinto non poder axudarlle, pero o Mestre Coitado xa non está con nós.

—Como? Faleceu? ( Ao tempo que sentía caer un muro por riba).

—Non home, non! Deus santo! Xubilouse ao remate do primeiro trimestre, xa non se incorporou á volta de vacacións.

—E podería facilitarme o seu teléfono? Ou o seu enderezo? Precisaba falar con el.

—Síntoo moito, pero non podo darlle esa información, protección de datos, enténdeme non?

—Non podería facer unha excepción? Veño desde a capital e precisaba falar con el por un traballo que estou a facer para a facultade de Historia.

—Pero Bieito é, digo era, mestre de Lingua e Literatura Galegas, se precisa un experto en Historia podo preguntarlle á nosa directora, que é licenciada en Xeografía e Historia.

—Grazas, pero as miñas investigacións son sobre uns textos duns autores descoñecidos desta zona, e sei que el seguramente podería axudarme. Déixolle o meu teléfono, por se pasase por aquí e llo puidese dar.

—Fareino, e sinto moito de verdade non poder axudalo.

Abandonou o instituto apesarado. Nin nas súas predicións máis desfavorábeis se lle pasara pola cabeza que o mestre non estivese no instituto porque xa se xubilara. Non atopara apenas información sobre el na internet, non lle coñecía redes sociais, e soamente dera cunha alusión nun festival poético do ano 1982, cunha foto en prensa escrita, por suposto en branco e negro e dunha calidade ínfima, onde o seu nome aparecía co doutras participantes no festival Versos para a Liberdade. “Polo menos non está morto, e se a muller da Secretaría quedou co meu teléfono, significa que probablemente segue a vivir en Vilaningures, ou que contacta con frecuencia co instituto. O mesmo está aínda co papelame da xubilación”. A xaneiro quedáballe pouco para despedirse, e entre festas e vacacións escolares, as xestións nesas datas ían lentas, preguizosas coma o novo ano. Abrochou a cazadora. O día era frío, pero solleiro, un deses agasallos do inverno por cumprir o seu primeiro mes.

Moi preto do instituto estaba o supermercado da vila, Super Giráldez, e ao seu carón a panadaría Figueiredo. Entrou na tenda, que por certo tiña de todo, desde comida para gatos a pequenos electrodomésticos, e mercou algo de friame e un par de botellas de auga. Non había moita clientela nese intre, así que a caixeira, de nome Vanessa con dous eses segundo a súa placa identificadora, aproveitou para facerlle un pequeno interrogatorio, que contestou do xeito máis parco que puido, o cal foi bastante difícil. Xan pensou que Vanessa estaba desaproveitada como caixeira, e que se o CNI, a CIA ou a actual versión do KGB precisaban unha experta en interrogatorios, no Super Giráldez tiñan posiblemente unha das máis espelidas do mundo.

Despois dirixiuse á panadaría Figueiredo co firme obxectivo de entrar, dar os boa días, mercar unha barra de pan e saír sen máis explicacións. O caso é que tivo que facer fila, na que aproveitou para poñerse ao día das ligas infantís de fútbol, grazas a que dúas nais con dous postos de separación na fita, decidiron, nun acto de xenerosidade, compartir a súa experiencia da fin de semana coas viaxes de ida e volta aos partidos dos seus fillos e fillas. Coma dato importante, ao parecer, a estas alturas da tempada o Deportivo da Vila encabezaba a clasificación, contra todo prognóstico, fronte ao Rápido de Frijol, equipo este formado por alumnado da escola privada da Vila onde sempre se reforzaba o cadro de xogadores cos mellores da zona, aínda que non asistisen ás clases do centro educativo. Por fin chegou a súa quenda, mercou unha barra de pan pouco cocida e abandonou o lugar co currusco xa na boca. O faladoiro deportivo aínda seguía.

Intentou ordenar os seus pensamentos. Fora a Vilaningures cun obxectivo claro, e aberto a todo o que puidese acontecer. Os últimos meses trouxeran un remuíño de cambios e descubertas que fixeran cambalear o seu universo persoal. Cando se decatou, os seus pasos sen rumbo definido levárano ata o porto, coma se os cantos de serea do mar e o cheiro a salitre tirasen del cun fío invisible. Vilaningures tiña un porto igual ca o de calquera pequena vila costeira, fermoso e lixoso ao mesmo tempo, cun chan onde a cada pouco as redes e as nasas creaban diferentes esculturas, e mesmo nalgúns casos verdadeiras performances. Puido observar como a tradición mariñeira máis absoluta se amalgamaba coas máquinas expendedoras de bicho, anzois, barriñas de chocolate, bebidas, condóns, xeles para o pracer e aneis vibradores. Destacaban tamén os paneis interactivos da información turística da zona, onde o logo do Concello, no centro do panel, intenta mediar entre o da Comunidade Autónoma e o da Deputación. 

Outra cousa que lle chamou a atención a Xan foron as diferentes embarcacións que ocupaban os espazos. Preto da rampla de aparcamento para turistas descoñecedores do funcionamento das mareas, fondeaban unhas vinte ou trinta chalanas, e algunha gamela, nas que primaba a maquillaxe azul e branca, pero con espazo para outras barcas onde os vermellos, verdes, laranxas e mesmo morados, lle lembraron as carrozas da manifestación do  orgullo a primeira vez que fora a Madrid. Tamén había unha ducia de barcos máis pequenos que xa regresaran da súa faena de baixura, e soamente un barco un pouco máis grande e con bastantes marcas de óxido ao fondo do peirao, onde unha parella de guindastres vixiaban que todo estivese no seu lugar.

Cando se decatou xa deixara atrás a zona dos barcos e caera fronte a un vello edificio coa fachada de pedra e un cartel que faría as delicias dun caza-tesouros ou algún restaurador deses do Discovery Channel. Estaba bastante danado polo paso do tempo, pero aínda podía lerse con claridade “Conservas Davila. As conservas da túa vila”. A verdade é que o edificio chamaba a atención, así que se deixou levar pola curiosidade e procurou algún xeito de entrar. A porta principal estaba pechada, e boa parte das fiestras tapiadas. Deu media volta ao edificio e pola parte de atrás deu cunha explanada que debía empregarse para cargar os camións, e onde había un coche e unha moto aparcados a poucos metros das rochas e o mar. Pensou que aqueles vehículos pertencerían a pescadores ou furtivos que procuraban, naquela zona tan afastada do porto, boa pesca e anonimato. Atopou un oco onde no lugar de ladrillos e cemento había varias táboas tapando o acceso, aínda que soamente en parte xa que faltaban dúas, o que permitía, con axuda para superar a altura, ollar cara ao interior e mesmo cun pouco de maña, e se un non estaba demasiado pasado de quilos, acceder ao interior. Pousou a bolsa do súper, serigrafada a tinta azul e coa lenda “Super Giráldez. Todo o que precisas e máis” por un lado e, “Visita a nosa Galería de Saldos. www.supergiraldez.com” polo outro, e aproveitándose dun palé de madeira apoiado a xeito de escaleira, subiu dous chanzos e asexou cara ao interior. Tivo que adaptar un pouco a vista, xa que a escasa luz que entraba no lugar proviña duns buratos no tellado non demasiado grandes. Levou unha sorpresa de moito coidado cando, xa coa vista adaptada á semiescuridade, puido observar que había tres persoas dentro. Parecían estar ao redor dunhas caixas, que abrían para sacar uns paquetes máis pequenos do interior. Xan, nervioso, perdeu pe no palé de madeira e fixo un ruído bastante considerable. As tres persoas que estaban dentro xiráronse e movéronse en dirección a onde viña o son.

—Quen hostias anda aí?

Xan sentiu un disparo de medo que fixo estoupar no seu interior unha descarga de adrenalina. Tiñan toda a pinta de narcotraficantes. Saltou do palé ao chan e saíu correndo a lume de biqueira en dirección ao porto, e non mirou atrás ata que xa atopou xente polas rúas e decatouse de que ninguén o perseguía.

—Merda! A bolsa da compra! Pámpano do carallo!

Dende logo que non ía volver pola conserveira a ver se o seu friame, as augas e a barra de pan seguían alí. Ademais estaba empapado en suor, así que optou por regresar á Escondidinha coa idea de dar unha ducha, cambiarse e ir xantar algo por aí. Quince minutos máis tarde cruzou a porta de pensión. Xiana, que xa regresara, falaba animadamente co cliente co que Xan tropezara pola mañá. Era un home duns sesenta ou sesenta e cinco anos, co pelo cano e unha copiosa barba igual de gris.

—Ola, Xan, que tal o día? Pareces acalorado para a época na que estamos.

—Ben, pero perseguiume un can moi grande polo porto e tiven que escapar, mentiu.

—Vaites, se non te colleu e que debes de ser rápido. Mira: preséntoche a un veciño de piso teu. Bieito, este é Xan. Xan, este é Bieito.

Xan pensou que non podía ser posible, pero ao tempo que lle daba a man, preguntou.

—Bieito Coitado?

—Si, coñecémonos?

—Non, pero estaba á túa procura. Precisaba falar contigo.

2

Aquela noite a nena soñou con lume. Espertou asustada e marchou para o cuarto da nai.

—Mamá, teño frío, podo meterme na cama contigo para que me deas calorciña?

—Boh, que hora é? Pasa e non te movas moito, como me deas algunha patada mándote para a túa cama.

—Mamá, quérote moito.

—Eu tamén a ti, pequena.

Cando soou o espertador, ela espertou totalmente destapada, a pequena ao seu carón fixérase un nobelo coas sabas, a manta e a colcha.

—Arriba, pequena, xa chamou por nós o novo día.

—Uff, mamá, só cinco minutos.