Os mortos, di aquel, virán. Segunda parte: ‘Unha cuestión de tempo’, caps. V e 5

Víctor Pérez.

V

Xan quedara apampado diante do espello do baño, ollaba a superficie abafada sen realmente prestarlle atención. A toalla branca descansaba feita un furruño sobre a pía do lavabo. Cando o bafo marchou e topou reflectido o seu corpo espido, espertou do seu ensimesmamento e volveu ao cuarto para vestirse. Escolleu un vaqueiro azul clásico, camisa de cadros e un chaleco de punto azul. Puxo uns calcetíns e calzou os únicos zapatos que trouxera á vila. Pensou que xa era tempo de poñerlle solución a iso. Colleu os dous cadernos e pechou a porta, por primeira vez, con dúas voltas ao saír

Na recepción estaba Xiana. Tiña moitísimo mellor aspecto ca el, ou bebera menos, ou aturaba mellor o alcol ca el

—Ola, Xiana, sabes por onde anda Bieito?

—Pois supoño que a estas horas debe andar pola alameda. Vai todos os días alí despois de almorzar. Ben, se chove vai para a biblioteca. Bieito non ten móbil, pero ten unha rutina bastante marcada, así que soe ser doado dar con el.

—E iso? Non me ten pinta de xubilado que lles vai dar de comer ás pombas e aos parrulos.

—Hahaha, non, home, non! Leva sempre con el nese bolso enorme un exemplar da súa novela. E gústalle facer as correccións ao aire libre. Pero se chove marcha para a biblioteca.

—Vaites, así que tamén é escritor.

—Escribía de novo, cando me deu clase non instituto, ala nos anos noventa, gañou mesmo o premio Xamais. Pero logo deixou de escribir. Cando a súa muller marchou da casa, hai uns tres anos, volveu escribir, e agora dende que se xubilou, mudouse aquí para corrixir a novela, di que na casa non é capaz. Que alí as palabras afogan nas paredes.

—Certo, nas paredes afogan as palabras e as lembranzas.

—Por certo, teño algo para ti, agora cho dou —Xiana xirouse para coller unha revista que estaba no estante da recepción—. E non me mires o cu!

Xan arrubiou de súpeto, pero non puido evitar mirarlle o cu, nos petos dos seus vaqueiros negros podíase ler unha palabra en inglés en cada un: Don´t Touch.

—Toma, é un exemplar da revista das Festas do Carme de 1980. Ten unha foto do teu pai. Mira.

Xan colleuna entre as súas mans. Nunha foto en branco e negro podíase apreciar un mozo vestido cun pantalón claro e unha camisa branca de manga curta, con varios botóns desabrochados, que posaba orgulloso ao carón da súa barca engalanada para a procesión da Virxe. O pé de foto rezaba: “O noso veciño mariñeiro Xoán Ninguén coa súa barca Ítaca”. Xan notou como a humidade chegaba aos seus ollos ao tempo que un sorriso iluminaba a súa faciana.

—Mil grazas, Xiana, de verdade. Como é que tes isto?

—A miña nai é moi devota da Virxe e garda as revistas de todos os anos. Procurei as do ano 1975 a 1980 e atopei esta.

—Déboche unha. Vou ver se atopo a Bieito.

Camiño da Alameda topou cunha zapatería que tiña un rotulo en letras azuis sobre fondo branco que dicía “Tres Pés” co debuxo de tres zapatos ao lado. Tiña moitas ganas de falar con Bieito, pero ollou para os seus pés, e estes pareceron rogarlle que entrase para dar descanso aos seus zapatos. Anunciou a súa entrada co acompañamento das campaíñas que cantaron ao abrir a porta do comercio. Dentro soaba música co suspiro xenuíno de fondo que produce unha cinta de casete. O dono da tenda era algo maior ca el. Vestía uns vaqueiros negros e unha camiseta negra coas frase en letras brancas “Sempre na revolta”. A última letra estaba en maiúscula e rodeada por un circulo vermello. Despois de probar varios modelos de tenis e botas, optou por mercar unhas deportivas brancas e unhas botas de coiro negras con cordóns, moi parecidas ás que levaba o dono da tenda. Tamén escolleu unhas pantuflas descalzas, de cor marrón, que parecían moi cómodas e abrigadas. Pagou en efectivo e cando estaba agardando polas voltas recoñeceu de fondo a canción que estaba a soar no radiocasete gris dun só altofalante que estaba nun estante detrás do mostrador: “Volvín á terra pro perdín o amor” na voz e música de Suso Vaamonde.

—A miña nai adora está canción, moitas veces a sorprendía cantándoa namentres estaba a facer calquera cousa na casa.

—Sempre digo que nunca uns versos de Bernardino Graña soaron tan fermosos. E mira que me gustan os versos do poeta do mar. Son Leo, provedor de calzado e outros artigos de pel para a boa xente e os visitantes de Vilaningures, e ademais redactor cultural do Faro de Vilaningures.

—Eu son Xan, estou a pasar uns días de visita na vila.

Botaron un bo anaco de parola. Leo contoulle das vindeiras actuacións que ían ter na vila. En marzo contaban que viñese Sés. Xan contoulle que era unha das súas artistas favoritas dende que escoitara por primeira vez “Co xenio destrozado”, e que estivera na Coruña no concerto do verán pasado e que o seu último disco soaba xenial. Leo parecía un tipo legal e Xan sentiuse cómodo ao falar con el. Entre conversa vai e conversa vén chamoulle a atención un bolso de coiro parecido ao que levaba David Carradine en Kung Fu, xa levaba gastada unha boa cantidade co calzado, pero non se puido resistir e tamén o mercou. Marchou da tenda co bolso cruzado e no seu interior os cadernos e a revista que lle dera Xiana. As súas tripas avisáronlle de que xa pasara a mañá e de que se achegaba a hora do xantar. Decidiu regresar á Escondidinha, deixar as súa compras, ver se volvera Bieito e ir xantar.

Tivo sorte e topou con el no salón da pensión. Bieito invitouno a xantar no A Nosa Terra. Compartiron unha tapa de polbo e escolleron a opción de prato único no menú do día. Bieito optou por unhas cariocas con pataca cocida e pementos de Padrón, e Xan por un guiso de tenreira cun caldo deses nos que, cando te decatas, xa levas papada media barra de pan. Xantaron acompañados de tinto da casa con gasosa. No caso de Xan, mellor dito gasosa manchada con tinto, porque o seu corpo aínda non se recuperara da inxestión de alcol da noite anterior.

Durante o xantar e a sobremesa posterior falaron do pai de Xan e dos seus escritos. No pouco tempo que puideran compartir antes da súa morte, Bieito evidenciara o seu talento, a súa fame por aprender e as súas ganas de participar na loita pola cultura e a lingua do pais.

—É ben curioso, o teu pai sempre falaba de identidade, da necesidade de sentirnos orgullosos de quen somos e de onde vimos. Dicía que tiñamos que poñer iso en valor para saber a onde queriamos ir e que pais podiamos crear todos xuntos. Logo, de socate, ollaba para ti con ese sorriso franco que tiña e che soltaba un: “pero quen son eu para dicir nada, se eu son un ninguén”.

—Miña nai contoume sempre que o meu pai morrera coma un heroe salvando a xente nun incendio, que sacou tres persoas dunha casa e que ao entrar por derradeira vez o tellado caeulle enriba.

—E non era mentira de todo, Xan —dixo Bieito ao tempo que subía as lentes que esvararan coa suor polo seu nariz abaixo—. O teu pai, cando tiña dezaseis anos, salvou tres veciños da vila no incendio da súa casa. Era unha casiña pequena dun vello mariñeiro do lugar, o Mareas. Ardeu un braseiro, que era o único que tiñan para quentar a casa. De non ser polo teu pai, que madrugara para ir recoller unhas nasas que tirara a noite anterior, o Mareas, a súa dona Mercedes e a súa filla pequena non o contarían.

Xan sentiu como o orgullo prendía lume no seu peito.

—O teu pai era un excelente contacontos, cousa que herdara do seu pai, o teu avó Xoán, que coñecía todas as historias da vila. Porén, escribía poesía sen cesar porque afirmaba que a poesía podía cambiar o mundo, e sabes que? Tiña razón, o teu pai escribía poesía para cambiar o mundo, e eu comecei a escribir novelas para fuxir del.

Bieito quedou calado, como cando precisas tomar ar, faltábanlle folgos, pero non nos pulmóns. Xan sorriulle un grazas. Como Bieito tiña que facer uns recados, quedaron para tomarlle algo no Marcho pra casa ás oito da tarde.

—Ao Marcho pra casa?—Preguntou sorprendido Xan.

—Si, querido sempai —Os ollos de Bieito recobraron o seu brillo—. Vamos facer o que dicía Sun Tzu, entrar en territorio inimigo.

Xan ollaba, sorprendido do ambiente que se xuntara no Marcho pra casa. Estaban a botar un partido do Dépor pola TVG, e entre os seareiros destacaban varios con camisetas brancas e azuis, aínda que tamén destacaban un par de camisetas celestes en perfecta harmonía e convivencia. Soamente el, sentado nunha mesa, escribía no seu caderno. Bieito, de pé na barra, lía o xornal. Cando soou o asubío do descanso, a maior parte dos afeccionados saíron á rúa a fumar un pito. Bieito pediu outro café co leite frío, coma sempre. Cando Paco llo serviu, ollou a nova que estaba a ler no xornal.

—Manda carallo cos nacionalistas, queren que os veciños voten se se van poder colocar os muíños de vento no monte. Se as vilas están baleiras! Nós aquí porque temos o porto e as praias, e no verán veñen unha chea de fodechinchos, pero no monte non hai nada, catro vacas.

—Home, Paco. A ti o que che interesa é que traían todo para aquí, porque ademais de concelleiro es presidente da comunidade de montes, e ti non dás puntada sen fío.

—E ti es moi amigo deses perrroflautas que queren loitar contra os muíños coma se fosen uns “Quillotes”. A eses mandábaos eu ao porto, a pescar ás cinco da mañá, ou á vendima de sol a sol, coma ía eu co meu pai.

—Don Quijotes, Paco, Don Quijotes, coma a personaxe de Cervantes.

—Don Merda-pinchada-nun-pau. Precisamos crear traballo aquí, que o pouco que hai estano levando os ilegais; o traballo, as axudas e as nosas mulleres. Ti sabes ben de que falo.

—Non me veñas foder, Paco, que perdo a educación e me poño ao teu nivel.

Bieito lanzou as lentes sobre a barra e alzou o man co furabolos en alto, mesmo pareceu medrar de tamaño, Paco fíxose máis pequeno na barra. Xan foi sobre el e, agarrándoo, levouno fóra.

—Acouga, Bieito, non merece a pena.

—Castrón, ese non di nada porque si. É un miserábel.

—Si, rapaz, sácao de aquí non vaia botalo eu do meu bar. Fora, ninguéns!

Nese intre foi Xan o que estoupou coma se lle chegase de improviso unha mensaxe por radiofrecuencia. Xirouse cara á barra, deu dous pasos e intentou bater en Paco, con tal mala sorte que tropezou co rodapé que unha vez fora cromado, onde apoiaban os pés os bebedores máis ortodoxos. O seu intento de golpe soamente logrou tirar un vaso de tubo que caeu no chan de xeito sincronizado con el, e que escachou en mil anacos, ferindo o seu beizo superior cun cacho de metralla de vidro con restos de orxo. Paco e a maior parte dos presentes escacharon a rir, e na mesa onde os mesmos tres paisanos de sempre xogaban a mesma partida interminábel de subastado, produciuse un instante de parón, similar ao da chegada de Xan a Vilaningures. Bieito recolleu a súa chaqueta e o bolso de Xan. Xuntos e doridos, Bieito no seu orgullo e Xan nas súas propias carnes, abandonaron o Marcho pra casa.

Cando Xan cruzou a porta da recepción, topou coa mirada sorprendida de Xiana.

—Xan, pero que demos? Que che pasou? Onde está Bieito?

—Nada, un pequeno accidente no Marcho pra casa, iso si, deberías ver como quedou a barra de madeira coa que batín, nunca máis se meterá comigo. Bieito foi dar unha volta, precisaba clarexar a cabeza.

—Homes! Non tedes remedio. Ven comigo que che vou curar ese corte no beizo, non se che vaia infectar.

Pasaron ao despacho onde Xiana gardaba a caixa de primeiros auxilios, Xan sentou nunha das cadeiras e ela colleu unhas gasas e alcol.

—Síntoo, non me queda mercromina nin povidona, tireinas por caducadas e aínda non fun á farmacia. Terás que aguantar un chisco a comechón.

Primeiro pasoulle unha gasa polas rabuñaduras que fixera no lado dereito da fronte, despois colleu outra gasa, mollouna un pouco en alcol e pousouna sobre a comisura esquerda dos beizos. Xan emitiu un pequeno queixume ao tempo que notaba a calor que subía polo seu corpo. Xiana colocouse cara a cara del, moi preto, sorríndolle. A boca de Xan estaba entreaberta, os seus beizos sentíronse atraídos coma un clip a un imán cos de Xiana. Bicáronse, primeiro amodo, para logo, paseniño, medrar en intensidade. As súas mans non sabían que espazos ocupar por riba da roupa e os seus xemidos, nos intres que se permitían tomar algo de aire, incrementaban o seu desexo mutuo. As mans de Xiana buscaron a pel por baixo da camisa de Xan, el saltou cun estremecemento separando os seus corpos.

—Síntoo, non podo seguir, Xiana. Hai cousas de min que non sabes, algunhas nin eu mesmo aínda as sei. Síntoo —E marchou da oficina da recepción.

Xiana quedou chantada no sitio intentando recuperar a normalidade da súa respiración. Soamente acordou en dicir: “homes!”, ao tempo que se deixaba caer na cadeira e levaba as mans á cabeza.

5

—Mamá, podo contarche algo?

—Claro, filla. Tes algunha preocupación? Algún tema do colexio?

—Si e si e non. Preocúpame algo, e está relacionado co cole, pero non é do cole.

—Carafio! Que misterio. De que se trata?

—Pois é que creo que me gusta alguén da clase. Pero non estou segura. Se che pedise que invitásemos alguén que me gusta á casa, a xantar e a xogar o sábado, ti aceptarías?

—Si, claro, se queres que veña un amigo non hai problema ningún. A quen queres invitar? A Brais? A Pedro, que te invitou ao seu aniversario hai pouco tempo?

—E se quero invitar a Vera? Que farías, mamá? Gústame moito, é moi guapa, lista e superdivertida. Pero é unha nena e eu tamén son unha nena.

Notou como medraba o nerviosismo da pequena. Acercouse moito a ela e díxolle ao tempo que daba os pequenos golpiños co seu dedo índice no nariz da nena.

—Que que faría? Pois faría macarróns con salsa boloñesa. Sáenme moi ben e mánchaste menos que cos espaguetes.

As dúas escachan a rir e fúndense nunha aperta. A nai pensa no vulnerábel que aínda é a súa pequena e a nena pensa no ben que o vai pasar o sábado con Vera.