A cidade das luces. Capítulo VI
Víctor Pérez.
La Cultura Popular, la Cultura Popular y los Mass Media
elevan lo mediocre a lo más alto del altar. Y hay que aspirar a más
¡Hay que sentir en vez de consumir!
La cultura popular(1987)
Moncho e mailos Sapoconchos
Moncho e mailos Sapoconchos
Que lle podo ofrecer a quen me intente
se son un fío solto da esperanza
tecida e destecida
por Penélope?
Poesía última de amor e enfermidade (1995)
Lois Pereiro
Aínda intentou parar na oficina e probar a chamar o seu xefe dúas veces máis, pero só conseguiu o mesmo resultado que nos anteriores intentos. O móbil estaba apagado ou fóra de cobertura, e tal e como fora o devir dos últimos días, pasoulle pola cabeza que, o mesmo o que estaba apagado, por non dicir morto, podería ser o señor Melandro. Despois conduciu á casa co piloto automático posto, de tal xeito que cando chegou á rotonda onde está a baixada ao porto de Panxón, pasou sen deterse e tivo que meterse pola seguinte baixada, a da rúa Area Alta, onde tivo que recuar, xa que un coche estaba a saír en dirección á Estrada pola Costa, e aínda que de dobre circulación, o certo é que pola entrada desa rúa pasa un coche e grazas. Sabíao ben, porque tivera en venda un piso nunha urbanización preto de alí. Un dúplex moi xeitoso, pero a falta das licenzas pertinentes, por mor das imaxinativas prácticas da empresa construtora, que edificou máis pisos dos que lle permitía a ordenanza de obras no seu momento, impedía que os interesados alcanzasen unha hipoteca para poder formalizar a compra. Aquel piso tamén entrara en carteira por un empresario amigo do seu xefe, e preguntouse se algunha vez algún dos seus amigos do mundo da construción faría algunha obra totalmente legal e acorde ás normas urbanísticas vixentes. Riu por ser tan inxenuo, porque de certo estaba seguro de que non. Logo, xa na casa, Marta procurou tirarlle da lingua sobre o seu día, pero el logrou esquivar os seus intentos. Despois de cear, viron unha serie e cando Marta adormeceu, rematou de ver o capítulo. Logo rebobinou ata o punto onde ela quedara durmida, saíu da plataforma e apagou a tele. Espertouna o suficiente para axudarlle a chegar á cama. Intentou ler un anaco, pero non conseguiu pasar da mesma páxina unha e outra vez. Apagou a luz e xirouse na procura dun pouco de descanso. Non durmiu ben esa noite.
Ao día seguinte marchou antes de que Marta se levantase. A verdade é que co embarazo, a súa moza durmía coma se tomase sedantes. Quería parar no cemiterio de Bouzas antes de ir á oficina. Cando chegou ao camposanto cruzou a porta e seguiu a mesma ruta de sempre. Avanzou pola avenida central do recinto, deixando a ambos lados os pradairos coas súas follas verdes e vermellas de terzo de outono. Xirou levemente cara á esquerda, seguindo as indicacións do seu GPS interno. Despois duns doce pasos, xirou noventa graos cara á esquerda e camiñou recto recitando os nomes dos bloques que foi deixando atrás e que sempre esquecía. No momento que, cun ángulo de corenta e cinco graos, enfilou a fonte, onde encheu unha regadeira con auga e dirixiuse, xirando noventa graos, ao bloque onde descansa o seu pai.
Anicouse para abrir a portiña de cristal co seu marco prateado e palpou cos dedos a esponxa verde para ver se aínda seguía húmida. Baleirou a metade do contido da regadeira no recipiente branco de porcelana, ata que rebordou, empapando o tapete branco sobre o que descansa o centro de flores que fixera a súa nai. A vela vermella estaba seca, así que a acendeu co chisqueiro co escudo do Celta. Conversou mentalmente co pai un intre, contoulle que ía ter un neto, ou unha neta. Despois comezou a explicarlle as últimas semanas de traballo, ata que chamou a súa atención un nicho un pouco máis baixo á dereita. Un nicho de mármore negro cunhas letras douradas, cubertas de po, que prometen un: A túa Muller e os teus fillos non te esquecen. Na repisa un pequeno floreiro de cristal cos restos ocres dunhas flores secas, onde a auga evaporouse xa fai tempo. A imaxe produce nel unha pequena tristura, un certo desacougo. Despídese do pai e inicia o camiño de regreso para marchar.
Cando alcanzou de novo a zona dos pradairos vermellos viu unha señora maior sentada nun dos bancos, cun fermoso centro de flores brancas e amarelas apoiado no colo, que parecía desgustada. Sen saber ben por que, decidiu acercarse a ela e preguntoulle:
—Bo día, atópase vostede ben? Podo axudarlle con algo?
Ao levantar a súa faciana os seus ollos aínda amosaban os restos húmidos dun pesar.
—Non atopo o nicho do meu home, non lembro onde está. Despistes de vella.
—E non lembra o bloque? Ou a zona? Como se chamaba o seu marido? —preguntoulle coa voz máis calma que era capaz de poñer, nun intento de tranquilizala.
—Xosé Costas Piñeiro, filliño, está preto dun muro
Xosé Costas Piñeiro, vaites, se ese é o nome que aparecía no nicho no que reparei antes, a carón do meu pai.
—Non se preocupe señora, a sorte quixo que nos atopásemos hoxe, eu sei onde está o nicho do seu marido.
—Que ben, é vostede un anxo. Xa estaba a dicirme a min mesma: Gloria, es unha vella despistada.
—Non se preocupe, Gloria —díxolle, ao tempo que lle ofreceu o brazo.
Acompañouna ata o bloque onde está o nicho. Durante o camiño, a señora Gloria foille contando como antes viña coa súa filla, pero que a pobre morrera de cancro xa había dous anos, e que como non tiñan cartos, tivo que incinerar os seus restos e gardalos nunha furna no mesmo nicho ca o seu marido. Tamén descansaban as cinzas do seu fillo Carlos, morto de sobredose catro anos despois de que morrese o marido, culpa da fodida heroína que percorrera o barrio nos anos oitenta e principios dos noventa.
—O mesmo puidera ser o caso que o coñeceses de xogar ao baloncesto, ou ao futbito no Campo Rojo.
—Penso que non. Eu son algo máis novo. Cando eu xogaba ao baloncesto, as canastras xa foran reparadas unha chea de veces. O meu irmán si que xogou alí moitas veces. Aínda axudou a pintar as liñas do campo.
Cando chegaron ao nicho axudoulle a limpar as letras e o mármore e a colocar o centro. Destacaban tres crisantemos, un por cada perda, unha vela de defuntos e un pequeno marco cunha foto en branco e negro onde un home cunha camisa de cadros medio desabrochada sostiña no colo un bebé ao tempo que lle daba a man a unha cativa duns cinco ou seis anos na Alameda de Bouzas. Recoñeceu o lugar por que é o mesmo onde os seus país o levaban os domingos a pasear e mercar unha ducia de churros.
Ao rematar as tarefas, despediuse da señora Gloria.
—Grazas de novo, fillo. Quedo a rezarlles un pouco aos meus.
—De nada. Eu xa hai uns anos que deixei de rezar, pero sempre respectei as crenzas e os dós dos demais.
Dirixiuse de novo cara á saída, pero ao pasar por diante do banco onde antes topara coa señora Gloria, as pernas e a alma, pedíronlle un intre de repouso. Sentou. Mirou o ceo. O sol lucía despois dunha noite de choiva. Respirou fondo, botou man ao peto do pantalón para coller o móbil e topou, na madeira do asento, unhas pequenas humidades que ben poderían ser das bagoas da señora Gloria, ou de calquera outra persoa que sentase despois no banco a chorar os seus mortos. Revisou as chamadas e as mensaxes por se acaso, sempre poñía o móbil en silencio no camposanto, nin volume baixo nin vibración, silencio. Parecíalle o máis básico acto de respecto. Non tiña nada pendente. A verdade non sabía se aledarse ou non. Non había ningunha nova que falase de ningún novo cadáver atopado na cidade, e cero mensaxes sen ler no grupo do choio. Tampouco tiña chamada nin mensaxe do xefe. Ergueu a mirada do móbil e topou coa señora Gloria pasando ao seu carón, que xa debera rematar as súas oracións.
—Ata logo, señora Gloria!
—Ola filliño, coñézote? Quen es? O fillo de Teresa?
—Si —mentiulle, seguro de que ao cruzar a cancela xa o esquecería de novo—. Alédome de vela.
—Dálle saúdos a túa nai.
Ao tempo que ela cruzaba a porta do cemiterio, ergueuse do banco mentres na súa cabeza intentaba clarexar se é mellor esquecer para non sufrir ou lembrar para saber por que se chora. Preguntouse como sería a casa onde vivía a señora Gloria, seguramente un piso de protección oficial dos anos setenta, nas rúas Bueu ou Moaña. Sentiu que non lle estaba a gustar a súa vida, que algo tiña que cambiar. Camiñou absorto. Cando chegou á entrada chocou cunha muller e tiroulle as flores que levaba nas mans. Bisbou un «síntoo», e ao erguer a cabeza recoñeceu a Vanessa Castiñeiro, a rapaza da parella interesada nas novas fases.
Cando lle chamo fillo de algo a un escritor adoita ser por algo bo: porque fai algo que eu non sería quen nin de imaxinar, porque me colle despistado e pinta de min un cristo como lector, porque fai que sufra… E neste caso tamén é así. Apliqueille a Víctor tal epíteto composto varias veces. E foron poucas. Porque este capítulo, á parte de bo, é unha traizón ao pacto. É como se, no medio dunha actuación, o Comandante Lara baixase do escenario para meterche unha patada no estómago. Agora esta novela, para min, é coma un xeado de vainilla cun tropezón de mina antipersoa.
Victor non consegue facer comentarios nos capitulos dos seus compañeiros, pero si que foi capaz de tecer no seu capítulo unha bufanda xeitosa. Seguindo coa comparacion poderia desglosar os fios que usou, o exceso de detalles (de tal forma que aqui a palabra exceso non ten connotacions negativas), o ritmo rápido e unha escena menos consumista (sentir antes que consumir, non?) que as que acostuma mostrar. Aqui non hai vómitos sobre policias, non hai cadaberes (bueno, xa me entendedes), non hai coches estrelandose contra arbores de nadal, nin discusions de parella nin interrogatorios policiais nin ningunha desgracia inminente (ata o protagonista se ri diso cando mira o mobil a ver que pasou agora). A “minisorpresa” do final tamén está ben posta.
E ten detalles simpaticos como que o prota se pregunte como será o piso onde vive a señora. Claro, el dedicase a iso e é lóxico que pense neses termos. Ata o propio cemiterio non é mais que o ultimo piso de proteccion oficial onde viviremos.
É un bo capitulo e preguntome que pensará o propio Victor agora ó mirar atrás e reler alguns dos anteriores (sobre todo o do interrogatorio). Que carallo, voulle preguntar. victor, este capitulo obecede a algun cambio ou evolucion que quixeches darlle á historia ou na tua opinion non é tan distinto dos demais? Non teño presa, podes comentar o resto de capitulos antes de responder.
Neste capítulo hai un cambio de ton que, por unha banda, é un acerto porque acada o seu propósito e, por outra, xera unha dúbida. O feito de seguir pola vía de darnos información da vida do protagonista, en paralelo á trama que sustenta o argumento, está especialmente logrado aquí. A voz narrativa lévanos ao cemiterio e pasa a relatar o que ocorre sen apenas intromisión, o que aumenta a sensación de reverencia ao lugar. Porén, hai varios usos do presente que me despistan (descansa, producen). Non rompen a lóxica, ningún dos dous, pero causaron certa estrañeza mentres lía.
Unha proposta. Cando se despide da señora Gloria, eu deixaría a frase do protagonista na palabra rezar. O resto paréceme que é innecesario e, pola contra, deixala aí fai que o intercambio non nos aporte algo que quizais sexa innecesario.
A dúbida da que falaba refírese á relevancia deste capítulo. É unha dúbida positiva, por canto fai que me proxecte, como lector e queira saber cara onde irá a novela. En primeiro lugar, se este paréntese vai ser único e se a voz narrativa, tal como a coñeciamos, volverá no seguinte. En segundo lugar, se esta non estará xa algo lonxe, logo do interrogatorio (no que ten menos presenza) e desta visita ao cemiterio (ídem). En terceiro lugar, boto en falta o estilo desa voz. As referencias (a do chisqueiro do Celta, neste capítulo), as comparacións ácidas (a uve do alcalde no anterior)… Conste que a que usas neste capítulo é moi acertada para o que relata (o número de pasos e as coordenadas xeográficas para indicar o bloque onde está o pai son un exemplo disto).
En definitiva, espero o seguinte con ganas.