A cidade das luces. Capítulo XI
Víctor Pérez.
Todo esto es abrumador,
entiendo que te cueste tanto.
Tienes que sentir el ritmo fluyendo.
Dancefloor (2024)
Broken Peach
a illa é silencio de invernía
a luz enmascárase no alto..
… levántase a néboa
e convértese o home en estrela.
De costumes e agoiros do Mar do Norte (2023)
Xosé Daniel Costas
Despois das catro primeiras zancadas, xirou a cabeza para ver onde estaban os seus perseguidores. Permanecían en pé, inmóbiles ao carón do coche. Sorriu, sentíndose libre, xusto antes de volver mirar adiante. Esnafrouse contra a máquina da barreira de entrada, perdeu pé ao pisar sobre o beirado que separaba o paso para peóns da entrada de vehículos e finalmente caeu de costas á barreira, golpeando coa caluga no poste. Perdeu o coñecemento antes de que o seu corpo caese no chan coma se dun boxeador bicando a lona se tratase.
Soñou que estaba ás portas da Biblioteca Municipal de Nigrán. Dentro víase un grupo de persoas bastante grande. Levaba na man un exemplar de Caracois de Belvís, de Lupe Gómez. Intentou acceder pola porta principal pero estaba pechada. Rodeou o edificio pola exterior ata chegar ao acceso da parte inferior, atopouno pechado tamén. Chamou a súa atención que na parada do bus interurbano estaba estacionado un vello tranvía, coma os que facían antigamente a ruta ata Baiona. Seguiu dándolle a volta ao edificio e nada, todos os accesos atopábanse pechados. De repente, cando estaba a piques de chegar de novo á porta principal, e coma por arte de maxia, abriuse unha porta na parede lateral e desde ela o señor Mincha indicoulle que entrase. A biblioteca estaba baleira, non había nin estantes nin mesas. Soamente o mostrador da entrada. Na sala onde estaba a sección de literatura infantil e xuvenil escoitábase unha voz.
Era o alcalde. Estaba eufórico, coma sempre que tiña un acto diante do pobo, era o alcalde do eterno sorriso, sempre cunha brincadeira ou unha palabra amábel para calquera posíbel votante.
—Aquí, meus amigos e amigas, estará a sala de literatura infantil, coas súas mesas e cadeiras adaptadas para a cativada, ollade esas xanelas panorámicas, van gozar dunha cantidade enorme de luz natural. Xusto ao carón da recepción. Seguídeme, seguídeme, deixando atrás o ascensor e os baños, podemos subir polas escaleiras, que é moito máis san, eh! —ixo isto último en ton de chanza e todo o público riulle a graza. Coma bo runner, o alcalde subiu os chanzos de dous en dous e, en poucos segundos, chegou ao segundo piso—. Na segunda planta está a sala xeral, toda a literatura para adultos, narrativa, poesía, banda deseñada, ensaio, etcétera —De alí pasaron ao terceiro andar—. A zona de estudo, tan necesaria para que a nosa mocidade poida preparar os exames, con boa luz e wifi, como no resto do edificio. Aquí apréciase moi ben a integración da madeira co cemento en bruto que deseñaron os arquitectos. A nosa biblioteca non só será funcional, senón que tamén será moderna e sostible. Logo veredes os paneis solares do tellado, poderedes cargar o móbil a custe cero, como a débeda do concello —Outra quenda de risas celebraron as palabras do alcalde—. Un último esforzo, e poderedes gozar das vistas da terraza, aquí organizaremos algún espectáculo poético, pequenos concertos, para grupos reducidos, non nos vaia caer o tellado —De novo as risas acompañaron coma un eco agradecido o final da súa última frase. Xa de novo na planta baixa, e rodeado de toda a xente, o alcalde dispúxose a despedirse da xente—: Ben, pois así rematamos a visita, agardo que vos gustase a nova biblioteca municipal. E non deixedes de vir mañá celebrarmos o día do libro.
Toda xente comezou a aplaudir, ben, todos non. Unha pequena duns seis ou sete anos soltouse da man do seu pai e acercouse ao alcalde, tiroulle da chaqueta azul que levaba posta, fitouno directamente aos ollos, e dixo.
—Pero se é unha biblioteca, por que non ten libros? E os estantes e as mesas coas cadeiras, onde están?
—Libros, libros, si, claro, os libros. Os mobles…
O certo é que a biblioteca estaba baleira, espida coma o rei do conto. Só había un paraugueiro, unhas papeleiras e un piano de cola que ocupaba o espazo da futura sala de conferencias e proxeccións, e que se estaba a aproveitar, ata que chegase ese momento, como aula de música.
O público comezou a bisbar, algúns rían, a biblioteca sen libros. Manda carallo, hahaha.
—En breve, estamos coas compras, co prego de condicións, con… Non me rifedes, prometín a biblioteca este ano e aquí está, o resto é culpa da necesaria burocracia. Se por mi fose xa estaría feito.
—Claro que si, alcalde —dixo o pai da nena—. Cousas de nenos, a biblioteca, estar, está.
A xente foi abandonando o edificio, o último en saír foi o alcalde, que discutía algo coa súa fotógrafa. Só quedaron o señor Mincha e el.
Xirouse cara ao mostrador da recepción, a bibliotecaria estaba detrás, alí sentada, coma sempre. Ergueu o antebrazo para amosar o libro que levaba na man.
—Ola, quería devolver este. Tiña que facelo antonte, pero non puiden. Secuestráronme uns homes e non puiden vir antes.
—Que libro?
Ollou a súa man. O poemario desaparecera. Na súa palma había agora dous caracois, que se movían alleos e indiferentes á súa sorpresa.
—Perdón, debín deixalo no coche. Adeus.
Deu a volta sobre si mesmo para marchar. Viu o señor Mincha que tamén abandonaba a biblioteca pola entrada secreta da parede. O vello parou un intre e, mirando cara a el, abriu a boca.
—O pincho. Non esquezas o pincho.
Escoitou tamén dúas voceciñas que parecían vir de máis abaixo. Eran os dous caracois. —Onde está o pincho?
—Onde hostias está o pincho? Esperta, cona.
Volver ao mundo dos vivos cos gritos e as babas do Bocas ao lado da súa cara, non foi o espertar máis agradable que lle gustaría ter.
Tardou uns segundos en situar onde se atopaba. Estaban de novo no interior de coche. Doíalle a cabeza coma se o golpease o Mjölnir, e sentía ríxida a caluga. Botou a man ao xeonllo dereito, rachara o pantalón, e a maiores fixera unhas rabuñaduras que lle comezaban a proer, aínda que menos ca o seu amor propio, avergoñado polo ridículo que fixera co seu torpe intento de fuga. Sentiu unha labazada.
—Esperta, cona…
Levantou o brazo para protexerse, coa mala sorte, ou non tan mala de impactar cos seus cotenos no nariz do Bocas. Antes de que puidese rematar de incorporarse e abrir a boca para desculparse, o mangallón xa estaba a preparar a puñada. Por sorte, León interveu cun simple aceno que freou as intencións do gardacostas. Foi o xefe entón o que falou con voz calma:
—Desculpa a Bocas. Está acostumado a resolver as situacións con moita enerxía. Ti xa me entendes.
—Pero é que eu xa dixen que non teño ese puto pincho. Nin sei del.
—Ao mellor está a dicir a verdade, ou quizais non. Pero o certo é que algunhas persoas pensan que tes que saber onde está. O Lobo nunca se separaba dese pincho, e se o último lugar onde estivo foi ese estudio, ten que estar alí, ou o ten que ter alguén que estivese alí con el ou despois del.
—Pero a Lobeira atopárono no ascensor. Puido collelo un enfermeiro, un policía, mesmo o operario que abriu o ascensor. Igual foi cagar no bar onde tomaba o café pola mañá e caeulle no baño.
—Pois para iso te trouxemos con nós, para que nos axudes nesa procura. E mellor esta vez sen caralladas, vale?
Baixaron do coche, foi nese intre que se decatou de que estaban no aparcadoiro da praza de Portugal. Tiña un cariño especial con ese lugar. O seu tío, o Asturiano, traballou durante anos alí, antes do peche do ano 2015. Cando era cativo, e ao seu tío lle tocaba traballar, os seus país e el collían o Vitrasa en Coia e íano visitar no traballo, a el encantáballe ver os coches que aparcaban alí, porque ao tratarse dun garaxe no centro da cidade podíanse ver modelos que non se vían noutro sitios. Nas súas moitas visitas fixo unha estraña colección de tapóns de rodas que gardaba en caixas de mistos baleiras na casa. A súa maior xoia era o tapón dun Ferrari 308 GTS, coma o que conducía Magnum. A serie que tanto lle gustaba ao seu irmán maior e que paparan xuntos cando se volvera emitir pola TVG. Cando morreu o seu tío, uns anos atrás, deslizou a caixa con aquel tapón no seu cadaleito cando se foi despedir. Era o xusto, xa que a única persoa, ademais del, que coñecía aquela colección de tapóns roubados era o Asturiano.
Sumido naqueles pensamentos n cando se atoparon fronte ao seu destino. O portal estaba aberto, coma sempre. Subiron no ascensor ata planta onde se atopaba o estudio.
—Non teño as chaves comigo. Están na inmobiliaria.
—Non hai problema —dixo León—. Bocas…
Encolleu un pouco os ombros á espera de que o Bocas tirase coa porta abaixo dun patadón. Porén, quedou pasmado cando o tipo puxo unhas luvas de látex e sacou do peto unha carteiriña da que tirou dúas ganzúas e, en menos de trinta segundos, abriu a porta, que non era de moi boa calidade, pero que pechada con chave estaba, iso seguro. Xa dentro, sentiu un arrepío cando viu o respaldo do sofá onde atopara o corpo do señor Mincha apenas uns días atrás. León e el quedaron no medio da sala mentres o Bocas revisaba. O xefe indicáballe de cando en vez que mirase nalgún recuncho e o subordinado fíxoo, coma se dun fiel can de presa se tratase. Despois duns vinte minutos, tempo máis que suficiente para revisar todo dúas veces, déronse por vencidos.
—Xa dixera que non había nada no piso.
—Merda —dixo León—. Veña, fóra. Bocas, ao ascensor.
Saíron do piso. León mandouno entrar no ascensor e o gardacostas quedou fora. Baixaron soamente unha planta. León abriu a porta e a mantivo aberta co paraugas que suxeitaba coa man dereita. Escoitaron varios ruídos que non soubo identificar. Cinco minutos despois, Bocas baixou xunto a eles. Colocou un anaco de xeso das escachaduras das escaleiras para manter aberta a porta do ascensor e baixaron ata o portal. Alí o gardacostas volveu sacar a carteiriña, pero desta vez extraeu un trebello metálico que empregou para abrir a porta do ascensor.
—Agarra ben a porta, cona! Que non se che escape.
Mentres el mantiña a porta aberta, o fulano saltou ao oco do ascensor, e cunha pequena lanterna, pero que alumeaba moitísimo, revisou a fondo o oco baleiro.
—Nada, xefe. Aquí soa hai algunhas moedas e merda, moita merda.
Nese intre entrou unha señora no portal. Sorprendeuse ante a estampa.
—Pero vostedes quen son? Que fan aí no ascensor.
—Somos do servizo de mantemento, señora —dixo o Bocas—. En breve xa estará o ascensor en funcionamento.
A vella liscou sen mirar atrás ao ver semellante mangallón aparecer pola porta do ascensor.
—Veña, lisquemos de aquí. Vaia perda de tempo. Bocas que tes aí?
—Nada, Lobo. Unhas moedas que atopei. Non as ía deixar alí.
Regresaron ao aparcadoiro da praza de Portugal. Subiron no coche e fixeron a viaxe de volta a Navia en total e absoluto silencio. Non sabía se aliviarse ou ter máis medo. Cando o Mercedes se detivo ao lado dos colectores de refugallo, foi León o que abriu a boca.
—Quero crer que nos dis a verdade, pero por se acaso imos terte vixiado. Así que si nos ocultas algo acabaremos por decatarnos. Entendiches?
—Si, claro. Pero eu non sei nada, e non lle vou a contar a ninguén nada do acontecido hoxe, pode estar tranquilo.
—Estarei tranquilo cando apareza ese fodido USB. Tranquilo e contento, e son un home xeneroso.
León deixou a frase sen rematar para que captase a súa intención.
O Bocas abriu a porta do lado dos colectores. Cando se ergueu ao saír, e por mor do pouco espazo que había, case lle dá un cabezada involuntaria ao mangallón. Este saltou cara atrás. Despediuse e sorriu cando xa lle daba as costas. Recuperou con ese sorriso unha chisca da autoestima que perdera unhas horas antes.
Cando entrou na oficina, Clara e Mingos interpelárono ao unísono.
—Pero onde te meteras? Que che pasou?
—Nada, nada. Fun ver a parcela onde imos construír e caín. Non é nada.
—Pois estivo aquí unha rapaza. Clara, como se chamaba?
—Vanessa Castiñeiro. Deixouche unha carpeta con documentación. Dixo que quedara en pasar. Tes a carpeta na túa mesa.
Sentou, tomou un grolo de auga da botella de cristal que lle deran a penúltima vez que fora doar sangue. Tiña debuxada unha arbore chea de pingas de sangue no lugar de follas. A el aquel debuxo lembráballe o Yggdrasil, a árbore da vida da mitoloxía nórdica. Abriu a carpeta e comezou a sacar os papeis que lle deixara Vanessa. Sorriu, estaba seguro de que o día ía mellorar.
Este é un capítulo no que quizais baixa demasiado a intensidade, con respecto ao capítulo nove (sobre todo). E como pasaba algo similar no capítulo anterior, o efecto multiplícase. A trama lévanos de novo á situación con León, ao piso do sr. Mincha e á procura do USB. Pero pasa a situación e non hai novidade. Só se apunta, ao final, coa entrega dunha documentación.
O uso dos soños na narrativa conleva un certo risco, porque o lector ten que ter claro en que medida ese soño (ou sexa, ese camiño paralelo que é outro relato no relato) cumpre un papel no argumento. Neste caso non acaba de quedar claro, máis alá de que serve para esbozar unha crítica política. Os que habitamos a zona recoñecemos os trazos desta, pero coido que na novela non engaden moito.
Polo tanto, acabo a lectura e quedo con ganas de ter avanzado máis.
Un capítulo a repasar. Semella como se a trama mafiosaa comese o estupendo ton lixeiro que nos trouxo até a entrega 9 case sen contalo. Esa era a vantaxe que tiña esta novela. O seu punto diferencial que o autor está arriscar por algún motivo que non chego a albiscar aínda. O mellor é que, non pasa nada, pódese arranxar. Primeiro porque penso que esa trama mafiosa dos dous últimos capítulos pódese resumir nun capítulo só (se se puidese eliminar, mellor, pero igual iso é moito pedir). Segundo porque as escenas da trama pódense facer máis atractivas se o autor recupera un dos puntos fortes desta novela, que é a forma tan particular que tiña de contar as cousas o narrador, reflexando a visión do protagonista, utilizando termos inmobiliarios, detalles excesivos na descrición das portas, dos chans, das cociñas, etc.. Recuperar esa forma de narrar recuperaría ese ton que tanto boto de menos.
Dáme a impresión de que o autor se centrou na acción e esqueceu un pouco que non é el o que está a contar a historia, senón a que a estamos a ver a través dos ollos do protagonista.
O sono na biblioteca é unha historia chusca que paga a pena metela na novela, pero non sei se este é o lugar máis adecuado porque non fai avanzar o capítulo, de non ser que estea aí para introducir un escenario que vai ser importante ao final. Igual algunha escena tipo “El día de la bestia” nas torres KIO pero na azotea da biblioteca? De todas formas, habería que buscarlle outro lugar ao soño, moito antes, de modo que semelle unha ferramenta de descrición da personaxe máis que a introdución instrumental dun escenario importante en páxinas máis avanzadas da novela. Iso si, se a biblioteca non vai saír máis, eu eliminaría esa pasaxe.
Notas (*): Suxiro eliminar a expresión “bicar a lona”, que é unha frase feita. Creo que o protagonista dá para xerar alternativas máis orixinais.