Catro viaxes de Elena Fahlbusch. Capítulo Seis

Damián Guede.

Nun exercicio de arquitectura organizativa, Ana compactou as escenas de estrada en dous grandes grupos. Estradas pequenas e camiños, por un lado; estradas nacionais ou con máis tráfico, por outro. Máis permisos necesarios e máis burocracia fronte a menos. Reorganizou o traballo feito despois do ámago de cancelación, non sen problemas. Os cambios nas localizacións traían sempre consigo dores de cabeza.

A autorización da escena 29A, a primeira do bloque de gravación en estradas menos transitadas, non chegou ata finais da tarde anterior ao día programado. O equipo foi avisado por teléfono e correo electrónico a última hora do día. O engarce das secuencias de estrada engadían presión a un ritmo xa de por si alto e o paso dunha a outra adoitaba implicar cambios que debían ser atendidos contra reloxo. De lugar, de estilismo, de iluminación. Neste caso, ademais, de montaxe e adaptación dos dous coches cámara cos que gravarían. Menos mal que lle poñen bo humor, pensou Ana, sabedora de que o ánimo habitual dos técnicos que montaban as estruturas de coche cámara era un bálsamo nas xornadas longas e fatigosas como aquela.

Un deles achegouse á axudante de Dirección. Pompidú listo, dixo. Ana sorriu. Esquecera os nomes cos que se referían ás dúas ensamblaxes que creaban unha armazón arredor da furgoneta coa que podían gravar desde varios puntos. O da outra era Tanque.

Esa mañá, porén, o ambiente da rodaxe fora invadido por unha información da que todo o mundo sabía. Era imposible que non fose así, xa que figuraba en boa parte das publicacións dixitais de máis relevancia. Ninguén quería, por outro lado, ser quen sacaba o asunto. Non alí, entre o equipo.

Roberto Giao deixa o cine. Ese era un dos titulares. Seguíao unha cita literal do autor. Catro viaxes de Elena Fahlbusch será a miña última película. Entre comiñas.

Pompidú era unha camioneta na que montaban unha estrutura de tubos de aluminio seguindo as necesidades que o director de fotografía lles fixera chegar. Con el, Rubén, o operador, pendente da colocación exacta dos elementos. Ao pouco, as persoas máis curiosas do equipo acabaron rodeando o coche cámara. A axudante de Dirección deu a orde para poñerse en marcha despois de asegurarse de que todo o mundo tiña clara a escena.

Os días de estrada tiñan algo de loucura. Ana sabíao perfectamente. Entre outras cousas, porque sempre rompían nalgún momento coa previsión que deseñara. Era un deses escenarios que marcaba cun signo de alerta semanas antes. Sabía o que supuña, pero despois de dúas décadas de profesión, seguía sen asimilalo con naturalidade. Era a sensación de que en calquera instante todo podía saltar polo aire a que a angustiaba.

Roberto parecía tranquilo. Consciente da repercusión mediática da entrevista, Ana prestoulles atención aos xestos que puidesen traducir o estado de ánimo do director. Especialmente durante os días de estrada, nos que a gravación levounos a compartir por veces un espazo reducido. Advertiu nel unha especie de liberación que podía ser a causante do ámago de sorriso co que asistía á rodaxe dunhas secuencias que o fascinaban. A cinefilia de Roberto Giao era coñecida por calquera afeccionado ao seu traballo, pero non todos sabían que a filmación dun vehículo en movemento tiña para el un significado distinto. Activaba algo. Un recordo infantil, esa era a teoría de Ana.

Vinte anos como axudante de dirección tamén eran vinte anos acumulando horas de experiencia con profesionais distintos do sector. Cadaquén cunha maneira de levar adiante as ideas e de comunicarse

cos demais nunha rodaxe. Ana recoñeceu a chegada inminente de modificacións ao reparar nos xestos que acompañaban a conversa entre Héctor e Rubén, primeiro, e entre estes e Néstor, despois. Cambios, pensou Ana mentres suspiraba. Nese momento acenaron a Roberto para que se achegase.

A diferenza estaba na viveza da expresión. Héctor Guil mostrábaa con maior contención, pero ao levar unhas semanas traballando con el unha persoa observadora era quen de distinguir o cambio sutil. Sobre todo, nos ollos. Miraban de maneira distinta ao ter que buscarlle solución a un problema que ao exteriorizar unha idea. En Néstor e en Rubén atopaba, en distinto grao, a tendencia a explorar camiños espontáneos que precisaba. Para o gaffer unha proposta non contemplada antes era vista como un reto. Unha oportunidade para botar man da creatividade e dos coñecementos en tempo récord. O operador de cámara afondaba menos na idoneidade da idea. Ou quizais estaba máis pendente da súa función e de cumprila como se esperaba. Asegurábase do enfoque previsto e de que cal era o deseño de movemento que marcaba Néstor.

Houbo planos novos que provocaron a demora doutros planos previstos. Algúns foron filmados cunha microcámara. Puxérona no espello do parasol, que Elena abría nun momento dado ao facer unha parada no camiño; na panca de marchas, nunha das aberturas do ventilador central, no pedal de freo. O director accedeu a todas as ideas que foron consideradas factibles, tamén á gravación dun trávelin de seguimento no que a cámara enfocaba o espazo inferior a Faco. Como se esta estivese pendurada do parachoques e mostrase, a poucos centímetros do chan, o que o vehículo ía deixando ás súas costas. A dificultade estaba na montaxe necesaria para darlle forma ao plano concibido. O persoal encargado do coche cámara botou man dos maquinistas para ensamblar dúas estruturas de car mount na parte dianteira da furgoneta de Elena Fahlbusch. Entre elas, tres cables de goma moi tensa e un de aceiro permitían a colocación da cámara na posición desexada e daban a esta o balanceo que imaxinara o director de fotografía.

En momentos así, Ana víase como un elemento externo. Xa lle pasara máis veces. Era a primeira a quen trasladaban os cambios e ela era a encargada de facer as modificacións pertinentes no horario. Moitas veces, no horario do resto do equipo. Eran cambios que non podían demorar demasiado, calquera tempo desperdiciado era tamén diñeiro perdido. Ademais, había que facer chegar o novo plan de rodaxe a todos os afectados. E iso despois de terlle dedicado un bo número de horas a que o plan primitivo cadrase da mellor maneira.

Non foi ata o terceiro día cando falou con Roberto do asunto da entrevista. Tampouco pretendía facelo. Foi máis ben a ocasión a que a fixo decidirse a preguntarlle.

—Café?

O director achegouse a Ana cun vaso na man. Esta agradeceuno e deu o primeiro sorbo.

—Ven comigo —dixo Roberto mentres acenaba coa cabeza—. Tomámolo nun sitio distinto. Temos algo de tempo.

—Onde imos?

Ana seguiuno. Na súa cara apareceu un sorriso fugaz cando se decatou do lugar ao que se dirixían. Roberto era un dos poucos integrantes do equipo a quen ninguén impedía a entrada no módulo vivenda de Faco. O interior pareceulle un prodixio do deseño a pequena escala. A impresión era a de estar nun apartamento confortable no que non faltaba de nada.

Faco tiña unha porta traseira pola que se accedía ao interior, que non estaba conectado coa cabina. No equipo, todos se referían ao vehículo que usaba Elena Fahlbusch polo nome. Resultaba chocante a primeira

vez, pero a medida que se oía ao resto aludir a el como Faco o inhabitual ía transformándose en cotián. A fabricación do módulo correra a cargo dun taller americano especializado logo dun deseño de Urban, que tamén supervisara parte do proceso de acabado.

Cada un sentou nun dos pequenos sofás que formaba a estrutura de madeira para que desen servizo á mesa que había no medio. Para chegar, pasaron pola cociña. Ana fixo un cálculo rápido ao facelo. Non ocuparía máis dun metro cadrado, un moble inferior, dous fogóns nunha superficie de aceiro e unha pequena pía, tamén de aceiro, que incluía unha tapa que o habilitaba como espazo de traballo. Na parte superior, máis mobles, ao igual que no oco enfrontado á cociña. Ao entrar deixaran á esquerda o acceso a un baño. Minúsculo, en comparación con calquera superficie que adoitamos considerar baño, pero completo. E deseñado cunha imaxinación que facía sorprendente o resultado. Á dereita de Ana, que era a esquerda de Roberto, quedaba unha cama ampla que ocupaba todo o espazo que ficaba sobre a cabina do vehículo.

O director agradeceulle a rapidez na reorganización do plan de rodaxe e Ana recibiuno con agrado. Mirouno aos ollos e recoñeceu unha expresión de sinceridade. Tamén de viveza. Observou as marcas que desembocaban neles, como pequenas fendas que daban conta do paso do tempo, pero viu o mesmo brillo latente no iris marrón que vira vinte anos atrás. O que Ana interpretara, entón, como o sinal que exteriorizaba un movemento interno constante, unha valoración de ideas nunha análise continua. Así llo dixera nalgunha ocasión durante a rodaxe da súa primeira e única película xuntos. Que os seus ollos deixaban entrever unha parte da súa personalidade que o resto do corpo ocultaba. Tamén a súa verborrea, entón unha característica que todos asociaban con el, que enchía o seu discurso de datos e referencias pero evitaba mostrar que no substrato a observación da realidade era teimuda e pausada. Agora tiña diante os mesmos ollos. Ana sentiu unha punzada que atribuíu á intimidade do lugar e que tratou de esquecer deseguida. Curioso, este lugar, pensou. Non deixaban de estar no medio do set de rodaxe, pero a percepción era a de ter atravesado algo máis que a portiña de acceso ao módulo vivenda de Faco. Seguro que fai ioga, pensou a continuación. Ou tai chi, algo así. Lembraba vagamente unha entrevista, había anos, na que o director falaba dalgunha desas disciplinas, descubertas en plena experiencia americana. Botou man dese recordo ao fixarse, de preto, no corpo do director. Sentado fronte a ela, permitiuse observalo sen a tensión que engadía sempre a relación de traballo. Viñeron á súa mente imaxes polas que pasaran vinte anos. Ela e Roberto nun frenesí de organización de rodaxe, ela e Roberto facendo o amor, ela e Roberto bailando unha canción de Jobim e João Gilberto, ela e Roberto espertando cun sorriso e vestíndose a toda présa para chegar a unha localización. Non viñeron á súa mente imaxes da publicación das fotos xuntos, nin da ausencia repentina de Roberto, nin dos días coas cámaras e os periodistas, nin dos últimos días da rodaxe, ollándose na distancia e intercambiando monosílabos.

—Que tal as nenas?—preguntou Ana.

—Ben, ben. Aínda que xa non son nenas—Roberto sorriu—. Caterina está rematando o bacharelato. Quere estudar guión. Ten buscadas dúas escolas nos Estados Unidos e parece que o ten claro. Emma está metida de cheo no bádminton. A verdade é que é moi boa. Claro que tamén adestra a diario.

Quedou calado uns segundos mentres miraba a Ana. Logo continuou:

—Son boas rapazas. Teñen moita personalidade. Estou moi orgulloso delas.

—Que tal Sonia?

—Ben. Non sei, supoño que ben. Foron moitos anos xuntos, están as nenas. Unha separación é sempre complicada. Parece como se botases unha bomba por riba do pasado, como se se tratase de facelo desaparecer. E non é así.

—Xa.

—Vós como o levastes?

—O noso foi algo distinto, supoño. Mario non quería facerse cargo de Saúl. Ou sexa, non chegou a recoñecelo, pero non repuxo cando eu dixen que non pensaba afastarme del.

Roberto mirábaa fixando os seus ollos nos dela.

—Non se portou mal—continuou—, á fin iso era o que eu desexaba. El non puxo trabas. Pero tamén é certo que cando precisamos del soubo estar. E os anos con Saúl foron bos. Moi bos.

Ana mirou fugazmente pola fiestra que quedaba xusto detrás de Roberto, antes de volver a vista de novo ao director e seguir falando.

—El non pensará o mesmo, claro. Non fala moito do que sente. Supoño que a adolescencia tampouco axuda.

—Desde logo que non. De todas as formas, estou seguro de que fixeches un traballo magnífico con el.

Ana suspirou.

—Eu que sei—dixo—. En realidade, un nunca o acaba de saber. Non che parece?

—Seguramente nunca. Pero creo que te coñecín o suficiente para asegurar que Saúl tivo moita sorte contigo como nai.

Ana deixou escapar unha risa breve e nerviosa, dirixiu a mirada á mesa sobre a que apoiaban os brazos e fixo un esforzo por evitar emocionarse. Por esa orde.

—Lémbraste de Bela Francis?

Non o esperaba. A pregunta fixo inútil o esforzo iniciado un par de segundos antes. Os ollos enchéronse de bágoas sen que puidese evitalo.

—Claro que me lembro.

Bela Francis era como chamaban a recepcionista que facía a quenda da noite no hotel onde se hospedaron case a metade do tempo no que rodaron Apnea. A película que lanzaría a carreira de Roberto Giao como un director cunha maneira de narrar única no cine europeo e que o acabaría levando a traballar con algúns dos actores e actrices máis cotizados do cine internacional. A responsable de que un guión americano acabase na súa mesa e que iso o levase a dirixir en Hollywood da man dunha das produtoras máis coñecidas na historia do cine. Tamén a súa primeira película.

—Que será dela?

Ana oíu a pregunta de Roberto e o ton co que a pronunciou. Pareceulle que levaba unha melancolía sincera e pensou se querería dicir algo máis do que dicía.

—Pois o mesmo ca nós —respondeu—, terá vinte anos máis e verá todo con outra mirada.

Ninguén do equipo de Apnea sabía que estaban xuntos. Evitaban calquera xesto que os delatase diante dos demais e acababan a xornada marchando para cadansúa habitación. A única que estaba ao tanto era Francisca, que se converteu na súa colaboradora nocturna. Avisábaos cando a recepción estaba despexada para que un deles puidese pasar ao cuarto do outro sen medo a atoparse con alguén. Francisca volveuse unha cómplice excepcional e, co paso dos días, ao aviso nocturno foron engadindo unha visita rápida á recepción na que sempre había un agasallo para ela. A intensidade que vivían levounos a collerlle cariño. Acabaron por alcumala Bela Francis.

—Nunca chegamos a falar despois do que pasou.

Ao oílo, Ana sufriu un acceso de pánico repentino que tratou de disimular. De súpeto, viuse ante a necesidade de verbalizar algo que nunca afrontara en presencia de ninguén. E resultaba Roberto quen esperaba que o fixese, o mesmo a quen anos atrás confesara que o amaba. O mesmo a quen non lle dixera que desexaba pasar o resto da vida ao seu carón porque sabía que non debía. O mesmo a quen se abrazou durante todo o paseo que deron unha noite, de madrugada, ocultos no baleiro da cidade durante a noite. Dous días despois, o paseo estaba na portada dunha revista, que aproveitaba o tirón comercial da muller de Roberto, unha das actrices máis coñecidas do país.

—Nunca —respondeu Ana. Roberto colleu as mans de Ana.

—Fuches marabillosa comigo.

Ana mirouno e quixo dicirlle que el tamén fora marabilloso e que os días que pasaran xuntos seguían gravados con intensidade na súa memoria e que non había moitos homes coma el. Pero os pensamentos non facían senón amorearse na súa mente e non foi quen de falar. Tomou uns segundos para recuperar folgos e respirou fondo.

Nese momento, Olga abriu a portiña do módulo vivenda de Faco e entrou, agardando que o espazo seguise baleiro. A script procedía a fotografar a estancia antes da gravación da seguinte escena.

—Ah, perdón, desculpade, pensei que non habería ningúen!—dixo, avergoñada, antes de dar media volta e saír,

O director ergueuse para marchar. Ana pediulle un minuto soa para recompoñerse antes de volver ao traballo.

—Grazas pola conversa—dixo Roberto.

—Sabes unha cousa?

Roberto quedou mirando para ela. Seguíalle parecendo un home moi atractivo.

—Volviches escribir unha película extraordinaria—díxolle Ana.

—Grazas.

Ana non afastou a vista del.

—Non vai ser a última, verdade? O director quedou calado.

—É unha especie de gancho publicitario, non si?—insistiu Ana.

A faciana de Roberto respondeu cunha expresión que podía parecer un amago de sorriso, antes de dar media volta e saír do módulo vivenda. Ana non soubo interpretala.